Marjolein de Graaff uit Utrecht kijkt, nadat zij in 2015 in de finale stond van het Amsterdams Kleinkunst Festival, terug op haar eerste avondvullende voorstelling Deugzucht.
Hoe is jouw zangcarrière begonnen?
‘Ik heb jarenlang in verschillende koren gezongen. Toen ben ik solo klassiek gaan zingen in opera en oratoria, maar ik werd ongelukkig van dat keurslijf. In mijn voorstelling zing ik 3 operastukken, die als onderdeel van een geheel met eigen teksten en grappen een andere functie hebben. Daar voel ik me veel beter bij. Daarnaast zitten er zelfgeschreven kleinkunstliedjes in.
‘Ik heb me ontwikkeld met kleinkunstcursussen bij Selma Susanna en de Theaterkamer. Met m’n maatje Renée van Amerongen rolden we in 2014 beiden de 1e en 2e ronde van het Amsterdams Kleinkunst Festival door. Ik zat bij de laatste 6 die de halve finale tournee mochten doen. Dat was ontzettend gaaf. Om te merken dat niet alleen je vrienden jou leuk vinden, maar veel meer mensen. En dat ik niet meteen dood ben als ze niet lachen. Ik kreeg als coach Marjolijn Touw, dat was super.
Je werd tweede en kreeg alle aandacht van het AKF. En daarna?
‘Tijdens de finalistentour heb ik impresariaten gebeld. Twee hebben me gezien en Kaptein producties wilde mij wel hebben, daar was ik heel blij mee. Dat was eind 2015 en pas in april 2017 kon ik echt gaan spelen Ik had eerst nog wel een zwart gat. Ik bedacht ‘wie staat er achter iemand die ik erg goed vind?’. Voor mij was dat Brigitte Kaandorp en zo kwam ik terecht bij regisseuse Jessica Borst.
Het was wel eng om haar te vragen. Maar ik denk dat het slim is om iets wat je zo gaaf lijkt, toch te doen. Twee jaar heb ik hard gewerkt en try-outs geregeld. Nu pas heb ik het gevoel dat ik ergens gekomen ben.
Is dat een kracht van succes: werken met de juiste mensen?
‘Ik heb heel erg moeten leren het allemaal niet alleen te doen. Eerst voelde ik me beschaamd om een grap of muziek van iemand anders te gebruiken.
‘Naast buddy Renée van Amerongen en regisseuse Jessica Borst werk ik ook met George Groot. Hij zei tijdens het repeteren wel eens: ‘Het boeit me niet hoor, ik wil weg.’ Dat was heel goed om mijn boodschap interessant te maken. Na een optreden van mij zei hij: wow, wat er gebeurt met jou als er een Ja in de zaal is!
Hoe deed je dat financieel?
‘Ik ben al heel lang personal assistant voor een aantal artiesten in de klassieke muziek. Op freelance basis doe ik hun website, contracten en agenda. Voor die tijd verdiende ik meer met klassiek zingen. Dus ik ben er wel op achteruit gegaan, ha, ha! Want zangles, pianist, technicus, regie, kostuum, alle mensen die meewerken kosten geld. De komende tijd ga ik me concentreren op optredens op maat maken voor mensen, dat vind ik ook heel bijzonder om te kunnen doen.
Denk je dat jouw idealisme en ergens voor staan mensen aanspreekt?
‘Dat was een tijd niet populair; een korte route om niet aardig gevonden te worden. Maar volgens mij kan het weer. Ik zag Rebecca de Wit en Anouk Nuijens die daarmee aan de slag gingen en Laura van Dolron. Ik dacht: ’Ja, dit wil ik!’ Vertrouwen dat het zin heeft. Het publiek hoeft niet per se verlicht de zaal uit te komen, maar wel ánders.
Hoe werkt het voor jou om aan materiaal te komen?
‘Ik studeer elke ochtend in Parnassos, met een jaarkaart voor vrij zaaltjes huren. Heerlijk. Geen afleiding of afwas, alleen piano en pen en papier. Dat heb ik echt nodig. Het boek van Natalie Goldberg ‘Schrijven vanuit je hart’ heb ik veel gebruikt. Voor mij werkt het om naar andere artiesten te kijken, dat inspireert. En een geweldige uitspraak van Picasso heeft me ook geholpen: Je vindt iemand goed, die doe je na, dat lukt niet, en dat ben jij.
Een vraag aan de wereldverbeteraar: wat zou de Kunstenbond moeten doen?
‘Die is hartstikke nodig! Het respect voor culturele uitingen is zo laag, in Duitsland is dat bijvoorbeeld veel hoger. Alles wat een bond daaraan kan doen, is goed. Sinds Halbe Zijlstra, god hebbe zijn politieke ziel, wordt de kunstensector kapot gemanaged. Mensen zijn gebrainwashed dat kunst en cultuur hobby zou zijn in plaats van noodzaak voor de maatschappelijke ontwikkeling. Ook de btw-verhoging op kunst is gewoon belachelijk. Geen btw op vliegtickets en wel op theatertickets. Daar wordt gewoon veel te weinig heibel over gemaakt.
Wat zou je aan startende theatermakers willen meegeven?
‘Ik had een droom, die ben ik gaan opschrijven en formuleren, en dan ook hardop zeggen, aan veel mensen laten weten. En groot denken. Evengoed in het nu al gelukkig zijn zelfs als je je droom niet haalt. Alsof je leven ervan afhangt én de uitkomst totaal onbelangrijk vinden. Leef die paradox, zo werkt het op het podium ook.
Meer informatie vind je ook op: www.leinkunst.nl
Tekst Martin Vernooij
Illustratie Ellen Faber
Fotograaf Angeliek de Jonge