Het nieuwe normaal is 1,5 meter, maar het nieuwe normaal moet voor ons zijn: ‘Omdat ik het waard ben, word ik eerlijk betaald voor mijn creatieve prestaties.’ Fair practice, dus.
‘Ik ga in drie jaar tijd zorgen dat ik eerlijk beloond wordt’, hoor ik sommige makers zeggen. Een fantastisch voornemen en bizar dat dit überhaupt een streven moet zijn.
Het is nu zwaar weer in een sector waar te veel (ook gedwongen) zzp’ers rondlopen. In een sector waar het eigenlijk al jaren zwaar weer is en die een sluitpost is van de afgelopen kabinetten. En wat heeft de sector zelf gedaan? Allemaal constructies bedacht om toch maar te kunnen maken en produceren. Niet alleen de werk- en opdrachtgevers die de makers vaak zwaar onderbetalen, maar ook de makers zelf die zich zwaar laten onderbetalen.
Wie vraagt aan een taxichauffeur een gratis ritje? Wie vraagt de bakker om een brood voor de halve prijs? Niemand doet dat, zelfs niet nu. Maar in de culturele sector wordt er massaal voor niks of weinig gewerkt. Makers die ook nu weer, in crisistijd, overal en nergens gevraagd worden om gratis hun werk te doen. Laat dat afgelopen zijn. Er is een grens in jezelf aanbieden voor weinig tot niets. Fair practice is alleen afdwingbaar als iedereen in de sector zich daaraan houdt.
En nu, tijdens deze coronacrisis, zien we hoe hard de sector wordt getroffen. Een sector waar eigenlijk toch al niets te halen viel. De generieke steunmaatregelen van het kabinet passen niet voor een flink deel van onze sector. Een groep die we met z’n allen gevormd hebben tot wat ze is. De afspraak is dat niemand nu buiten de boot mag vallen. De coronacrisis mag niet het middel zijn om de problemen in welke sector dan ook op te lossen, door een substantiële groep te laten zakken. ‘Zijn we mooi van de verlieslijdende zzp’ers af.’
Tijdens de crisis wordt iedereen geholpen. Dat is de afspraak, al is het maar met een gegarandeerd minimuminkomen op bijstandsniveau.
Waarom zijn die generieke maatregelen niet passend? Ik geef nog maar eens een paar voorbeelden.
Omdat we zo goedkoop mogelijk willen produceren, is er een enorme toename van zzp’ers in de sector geweest. Want de inzet van zzp’ers is veel goedkoper voor opdrachtgevers en al helemaal als makers zich laten onderbetalen. Een deel van de zzp’ers laat zich, om toch nog een beetje bescherming te hebben van een sociaal vangnet, verlonen. Die regeling hebben we allemaal toegestaan en nu vallen ook zij tussen wal en schip. Heb je nog niet voldoende weken gewerkt om het recht op een werkloosheidsuitkering op te bouwen? Dan geen WW. Maar je bent ook geen echte zzp’er, dus ook geen recht op de overbruggingsregeling TOZO.
Dit kabinet begrijpt niet goed hoe de sector functioneert en heeft met de TOGS voor ondernemers vooral gekeken naar de reguliere bedrijfsvoering in onze maatschappij. We missen daardoor nogal wat SBI-codes, waardoor mensen niet in aanmerking komen voor bijstand. Maar dat is het niet alleen. Wat we vooral missen is het inzicht dat deze sector veelal een beroepspraktijk of studio aan huis heeft. En als er al sprake is van een atelier of studio elders, dan staat het bedrijf vaak ingeschreven op het woonadres. Dus helaas vaak geen TOGS voor ons.
Helpt het?
Veel van onze leden zitten in hetzelfde schuitje. Wij lobbyen voort! We zitten aan tafel, in de taskforce, praten mee op het ministerie. We sturen gedetailleerde brieven met de problemen en bieden allerlei oplossingen. We roepen jullie op om Kamerleden te mailen. Helpt het? Het gaat ons in ieder geval veel te langzaam.
We hebben ons de afgelopen vier weken zeer actief georganiseerd in de Creatieve Coalitie. Die gezamenlijke vuist van 36 beroepsverenigingen en de Kunstenbond naar buiten helpt zeker, maar we zullen dat nog heel lang moeten blijven doen. We mogen nu niet opgeven! Alle leden van de Creatieve Coalitie hebben een brandbrief geschreven en namens alle leden is ook een brief verzonden aan de Tweede Kamer.
Zzp, flexwerkers staan nu weer op de kaart. Zowel in de politiek als in de media. Volgende week dinsdag, na Pasen, zal het debat in de Tweede Kamer daarover gaan. Kamerleden vragen ons hoe het nu echt zit in de sector. Er zijn gesprekken geweest tussen makers en minister Van Engelshoven om het nog eens goed uit te leggen. Er is inmiddels opgeschaald naar andere ministeries, zoals EZ en SZW. Er worden gesprekken gevoerd over het inzetten van een garantiefonds voor zzp’ers in onze sector, nu wij voor een deel van de sector buiten te boot vallen. Auteursrechtenorganisaties, waarin mensen van de Kunstenbond/Ntb vertegenwoordigd zijn, zoeken naar oplossingen. Zo heeft SENA een prachtig initiatief gelanceerd om juist nu makers te stimuleren om in de studio’s aan het werk te gaan.
Alle sectoren hebben het lastig. Wij vragen niet meer geld voor onze sector dan anderen. Wat we wel vragen, is dat niemand buiten de boot valt. En dus is het van groot belang dat wij samen doorgaan met onze strijd om het kabinet en de ministeries tot actie aan te sporen! En jij…? Laat je alsjeblieft eerlijk belonen!
Anne-Marie Harmsen
directeur Kunstenbond