Desastreus voor de sector en vernietiging van creatief kapitaal. Met die woorden zetten de theatermakers, de Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK) hun actie in de hal van de Tweede Kamer kracht bij. In 2021 is er nog maar plek voor 50 à 60 gezelschappen en muziekensembles als de minister het tij niet keert. Daarom ontvingen de woordvoerders cultuur van de politieke partijen op 10 december een actiemagazine met de titel Zie Ons!
NAPK en theatermakers Marc van Warmerdam, Eric de Vroedt en Dionne Verwey maakten hun zorgen aan de parlementariërs duidelijk. Ook de Kunstenbond was erbij. Want ongeveer de helft van de 113 momenteel door het Fonds Podiumkunsten gesubsidieerde podiumkunstproducenten dreigt per 2021 geen steun meer te krijgen. Dan zijn er nog maar 50 à 60 gezelschappen en muziekensembles over.
“Middelgrote en kleine theater-, dans- en muziektheatergezelschappen, muziekensembles en jeugdproducenten maken verhalen die niemand wil missen. Maar die gaan we wel missen als de minister besluit 8,6 miljoen euro te onttrekken aan het budget van het Fonds Podiumkunsten. Het verdwijnen van dit geld raakt het hart van de podiumkunsten”, zegt Mirjam Terpstra, directeur van de NAPK. Ze roept minister Van Engelshoven van Cultuur op de aangekondigde onttrekking te heroverwegen.
Kraskaart ‘Wat is er straks nog te zien?’
In het leesvoer voor de politici, het speciaal gemaakte magazine Zie Ons!, staan columns van onder andere regisseur Ivo van Hove. Ook staan er 84 portretten in van de meest uiteenlopende gezelschappen die nu nog meerjarige ondersteuning krijgen van het Fonds Podiumkunsten. Zij vertellen over hun passies, producties en publiek. “Zo wordt zichtbaar wat er op het spel staat als het budget van het Fonds Podiumkunsten voor meerjarige ondersteuning per 2021 echt krimpt met 8,6 miljoen zoals de minister van plan is”, zegt Terpstra.
Ludiek, maar niet minder gemeend, is de kraskaart in het midden van het magazine. Op de kaart staat ‘Wat is er straks nog te zien? Ook benieuwd wat er overblijft? Kras 55 vakjes open en kies zo welke gezelschappen je vanaf 2021 nog kunt zien. Deze keuze is volstrekt willekeurig’. “Het treft jonge makers, maar ook het brede middenveld. Dat dreigt te worden gehalveerd!”, zegt film- en theaterproducent Marc van Warmerdam van Orkater.
Jonge makers in het nauw
“Voor mij is het desastreus als deze budgetschuiving doorgaat. Juist als jonge maker moet je kunnen doorgroeien. En dat kan dan niet meer”, zegt Dionne Verwey. Zij maakte eerder deel uit van het talentontwikkelingsproject De Nieuwkomers van productiehuis Orkater en heeft nu een eigen gezelschap, Sir Duke. “Dan zou ik opnieuw moeten beginnen, een nieuw productiehuis moeten zoeken en me opnieuw moeten bewijzen.”
Juist de jonge makers brengen nieuwe verhalen, vinden de theatermakers. “Nieuwe verhalen die supernodig zijn voor deze samenleving, in dit tijdperk met thema’s als migratie of police brutality. Die verhalen komen vaak voor in producties van nieuwe makers. Het is nodig om te kunnen weerspiegelen wat wij meemaken. Jongeren komen met heel veel nieuwe kennis, en dat doen ze goed dankzij productiehuizen die hen steunen.”
Succesvol podiumkunstenbestel
Maar ook een ervaren maker zoals artistiek leider Eric de Vroedt van Het Nationale Theater is aanwezig bij de overhandiging van het actiemagazine. Dat doet hij namens de landelijke instellingen die vallen onder de basisinfrastructuur (BIS) van het Nederlandse podiumkunstenlandschap. “We maken ons collectief grote zorgen over de keuze van de minister. Volgens mij is het niemands bedoeling dat er na volgend jaar zoveel instellingen buiten de boot vallen – ook die van de minister niet, maar heeft niemand door wat het besluit concreet betekent. Er lijkt onvoldoende gekeken naar de gevolgen van het weghalen van die 8,6 miljoen. Maar wij zitten er straks wel mee.”
Volgens De Vroedt heeft hij zich dankzij steun van het Fonds Podiumkunsten kunnen ontwikkelen tot de ervaren maker die hij nu is. “Dat heeft gemaakt tot wie ik nu ben. Zonder die kweekvijver staan grote gezelschappen ook niet meer stevig. Het beleid voelt als grote willekeur”, zegt hij. “We hebben een heel succesvol en florerend podiumkunstenbestel in Nederland. En worden geroemd in het buitenland. Daar wordt nu zomaar een grote een hap uitgenomen met grote gevolgen”, vult Terpstra aan.
Eerlijke beloning
Volgens de Kunstenbond, de grootste belangenvereniging voor werkenden in de creatieve sector, mogen de makers niet de sluitpost worden van de budgetverschuiving van de minister. “Een eerlijke beloning staat voorop. Onderbetaling en onderwaardering in de culturele creatieve sector blijven een hardnekkig probleem. Wij willen daarom ook de positie van werkenden in de culturele sector verbeteren. Dat geldt voor zowel mensen in loondienst als voor zelfstandigen. Daar maken we ons sterk voor”, zegt Anne-Marie Harmsen, directeur van de Kunstenbond.
Tekst: Merijn van Grieken/ Van Grieken Tekst
Vanmiddag hebben de cultuurwoordvoerders Zohair El Yassini (VVD), Corinne Ellemeet (GroenLinks), Salima Belhaj (D’66) en Lenny Poortvliet-Geluk (CDA) het actiekatern Zie ons! in ontvangst genomen. Samen met hen proberen de podiumkunsten in gezamenlijkheid het tij te keren. Geen halvering van het middenveld! Met dank aan Eric de Vroedt, Marc van Warmerdam en Dionne Verwey. (Foto: Wiebe Kiestra)