Btw, balkonscenes en ander subsidieregelingen
Wat zijn de btw-gevolgen van subsidieregelingen als Balkonscènes (van het Fonds voor de Podiumkunsten (FPK))? Deze vraag kan gesteld worden voor diverse subsidies, niet alleen in coronatijd, maar ook daarbuiten, zowel voor optredende artiesten als voor andere kunstenaars.
Een ondernemer is btw-plichtig, tenzij uitzonderingen
Het uitgangspunt voor de beantwoording van deze vraag is dat de (podium)kunstenaar ondernemer is voor de btw. Hierdoor moeten er per kwartaal btw-aangiften worden gedaan. Ondernemers moeten btw in rekening brengen als zij goederen verkopen of diensten verrichten, want zij nemen hierdoor deel aan het economisch verkeer.
Hierop zijn echter een aantal uitzonderingen, waardoor een (podium)kunstenaar geen ondernemer voor de btw is. Dan zijn er ook geen btw-gevolgen van de Balkonscènes en andere subsidies. Dat is het geval als een (podium)kunstenaar
– uitsluitend vrijgestelde inkomsten heeft, zoals lesgeven op een onderwijsinstelling of inkomsten uit auteursrechten;
– onder de kleineondernemersregeling (KOR) valt;
– uitsluitend als werknemer in loondienst werkt;
– gebruikmaakt van de artiestenregeling voor de loonheffingen.
Normaliter geen btw op ontvangen subsidies
Als een btw-plichtige (podium)kunstenaar een FPK-bijdrage als de Balkonscènes of een andere subsidie ontvangt, is die normaliter niet belast met btw. Dat komt omdat de (podium)kunstenaar geen dienst verleent aan de subsidiegever (en ook geen goed verkoopt). Door het ontbreken van die directe dienstverlening valt een ontvangen subsidie, zoals de Balkonscènes, niet onder de btw.
Hierdoor hoeft de ontvangen subsidie niet opgegeven te worden in de btw-aangifte van het betreffende kwartaal. Er is geen vraag van het btw-aangiftebiljet die betrekking heeft op het ontvangen van onbelaste subsidies. Vul het ook niet in bij vraag 1e van het aangiftebiljet, want dat kan tot misverstanden leiden bij de Belastingdienst.
Twee (hoge) uitzonderingen
Er zijn twee (hoge) uitzonderingen waarin een subsidie wel onder de btw kan vallen:
- Als de (podium)kunstenaar wel direct aan de subsidiegever een dienst of goed levert. Dat is het geval als de subsidiegever een opdracht geeft om iets voor de subsidiegever te doen. Maar in zo’n situatie zou eigenlijk de naam subsidie niet gebruikt mogen worden.
Voorbeeld: een kunstenaar wordt gevraagd een beeld te maken voor een nieuw gemeentehuis. Als de vergoeding een subsidie genoemd zou worden, zou de kunstenaar er toch btw over moeten rekenen.
- Als er sprake is van een zgn. prijssubsidie. Dat is een subsidie die de directe bedoeling heeft dat de prijs van de (podium)kunstenaar voor de gebruikers omlaag gaat.
Voorbeeld: een fonds geeft een artiest een subsidie met de voorwaarde dat de toegangsprijs van een voorstelling voor het publiek maximaal 10 euro mag bedragen, terwijl dat normaal 20 euro zou zijn. Dan moet over die prijssubsidie btw worden berekend.
Beide uitzonderingen komen echter maar heel sporadisch voor.
Is alle btw van de kosten aftrekbaar?
De (podium)kunstenaar zal diverse kosten maken en de btw van die kosten als btw-plichtige ondernemer normaliter aftrekken van de ontvangen btw. Dat gebeurt bij vraag 5b op de btw-aangifte, de zgn. ‘voorbelasting’. Dit kan zelfs leiden tot een negatief bedrag en dat wordt dan overgemaakt door de Belastingdienst.
De onbelaste inkomsten van de Balkonscènes en andere subsidies hebben normaliter geen invloed op de aftrekbare voorbelasting. Anders dan bij vrijgestelde inkomsten hoeft er bij onbelaste subsidies geen pro-rata aftrek van voorbelasting te worden toegepast. Subsidies zijn namelijk geen vrijgestelde inkomsten, maar zijn niet belast voor de btw omdat er geen tegenprestatie wordt verricht voor de subsidiegever. Daarom geen gevolgen voor de aftrek van de voorbelasting. In diverse rechterlijke uitspraken en besluiten van het Ministerie van Financiën is dit bevestigd.
Dit betekent dat als er activiteiten worden verricht voor het publiek, waarvoor de Balkonscènes of andere subsidies worden gebruikt, de btw van de kosten van die activiteiten gewoon kan worden afgetrokken op de btw-aangifte.
Voorbehoud voor gratis activiteiten
Wel een kanttekening als er alleen gratis activiteiten worden ontplooid met de Balkonscènes of andere subsidies. Dan is er namelijk geen deelname aan het economisch verkeer en zijn het ‘niet-economische activiteiten’, waarvan normaliter de btw niet-aftrekbaar is.
Dit geldt echter niet als er naast de gratis activiteiten ook andere activiteiten zijn waarvoor wel inkomsten met btw ontvangen worden. Of als in de coronatijd met de Balkonscènes of andere subsidies een project wordt opgezet waarvoor geen inkomsten van het publiek worden gekregen, maar dat in gewone tijden wel het geval is. Voor die situaties is namelijk goedgekeurd dat de voorbelasting toch volledig kan worden afgetrokken, mits er een nauw verband bestaat tussen die gratis (niet-economische) activiteiten met de normale betalende (economische) activiteiten. De gratis activiteiten moeten dus passen bij de normale betalende activiteiten. Deze uitleg staat in onderdeel 3.2.3. van het Besluit van 25 november 2020, nr. 2020-167584, Stcrt. 2020, nr. 63000 (Ministerie van Financiën).
Voorbeeld: een actrice krijgt een subsidies Balkonscènes van het FPK van € 7.500. Door de coronabeperkingen besluit zij hiermee 15 voorstellingen op allerlei plekken te spelen waarvoor het publiek niet hoeft te betalen. Normaal krijgt zij wel gages van theaters voor haar voorstellingen, waarover zij btw berekent. Van de kosten voor de gratis voorstellingen mag zij volledig de voorbelasting aftrekken, omdat er een nauw verband is met haar reguliere betalende voorstellingen.
Conclusies
Een btw-plichtige (podium)kunstenaar hoeft geen btw af te dragen over ontvangen Balkonscenes of andere subsidies. En de btw op de kosten van de activiteiten (voorbelasting) is normaal aftrekbaar. Als er met de subsidies gratis activiteiten worden ontwikkeld moeten die echter wel passen bij de normale, betalende activiteiten om die voorbelasting aftrekbaar te laten zijn.
Ook voor rechtspersonen
Deze toepassing van de btw op Balkonscenes en andere subsidies geldt zowel (podium)kunstenaars persoonlijk als voor rechtspersonen, zoals stichtingen, verenigingen en BV’s.
Dr. Dick Molenaar – All Arts Belastingadviseurs – Rotterdam