Wat is een cao en wat heb ik eraan?

Waarom een cao? Regelt de wet (het Burgerlijk wetboek) niet alle spelregels rond contracten?

De basis voor alle contracten in Nederland vind je inderdaad in de wet. De wet geeft echter vooral de kaders aan over hoe afspraken tot stand komen. Wat mag je wel en niet met elkaar overeenkomen. In een cao staan voornamelijk bovenwettelijke regelingen en allerlei sectorspecifieke afspraken. Een cao mag vanzelfsprekend nooit in strijd zijn met de wet. Soms mag een wettelijke regeling alleen bij cao worden opgerekt of nader geduid.

Wat is een cao?

Een cao is een contract, een geheel van afspraken, tussen één of meer werkgeversorganisaties en één of meer werknemersorganisaties. Deze afspraken gelden voor alle werknemers die vallen onder de werkingssfeer van de cao. De werkingssfeer vind je als één van de eerste artikelen in de cao.

Wat staat er in een cao?

In het algemeen kan je stellen dat in de cao allerlei afspraken staan die de verhouding tussen jou en de werkgever regelen; een scala aan rechten en verplichtingen. De basis is natuurlijk dat jij werkzaamheden verricht binnen de in de cao gestelde kaders en dat de werkgever jou werkzaamheden aanbiedt en jou daarvoor beloont conform de in de cao gemaakte afspraken.

Hoe kan het eigenlijk dat de cao van toepassing is op mij?

In jouw arbeidscontract is een artikel opgenomen dat de cao van toepassing verklaart en dat de afspraken daarin direct doorwerken. Dit noemt men een zogenaamd incorporatie beding.

Hoe ZORGT DE KUNSTENBOND VOOR BETERE COLLECTIEVE ARBEIDSVOORWAARDEN?

De Kunstenbond onderhandelt met werkgeversorganisaties voor betere arbeidsvoorwaarden bij de cao’s op deze pagina. Als lid van de Kunstenbond ben je welkom om input te leveren voor verbetering van jouw cao, en kun je instemmen met het behaalde resultaat (of juist niet). Hoe meer leden we hebben, hoe sterker we staan in onze onderhandelingspositie om het beste voor elkaar te krijgen.

Wat betekent het als een cao algemeen verbindend (AVV) is verklaard?

Soms is het zo dat er geen afspraken over de cao in de arbeidsovereenkomst staan terwijl er toch een cao van toepassing is. Dat kan alleen als een cao algemeen verbindend verklaard is voor de betreffende subsector door de minister. Een dergelijke verklaring wordt afgegeven op verzoek van de sociale partners (werkgevers en werknemers gezamenlijk). De cao wordt dan verplicht opgelegd voor de subsector, ook al is de werkgever geen lid van de werkgeversorganisatie. Een voorbeeld daarvan is de Cao Toneel en Dans.

Waarom heb ik nog een contract nodig als er een cao is?

De cao schrijft voor hoe jouw contract eruit ziet. Daarnaast maak je soms ook nog een aantal persoonlijke afspraken met je werkgever. Deze afspraken leg je vast in de arbeidsovereenkomst. Zolang deze afspraken niet in strijd zijn met de cao (die van een hogere rangorde is) gelden deze afspraken tussen jou en de werkgever. In de cao staat of er sprake is van een standaard regeling waar je niet van af mag wijken (niet in negatieve zin maar ook niet in positieve zin) of een minimum regeling waar je wel (in positieve zin voor de werknemer) van mag afwijken.

Welke onderdelen vind je terug in een cao?

De meeste cao’s zijn enigszins logisch opgebouwd en vaak volgens een vast stramien:

• Cao’s beginnen vaak met de arbeidsovereenkomst. Wat staat daarin en hoe komt die tot stand? Is het contract vast of tijdelijk, geldt er een proeftijd en is een medisch onderzoek van toepassing? Maar ook: Hoe komt er een einde aan een arbeidsovereenkomst?
• Punten uit de arbeidsovereenkomst. Eerst de belangrijkste verplichting van de werkgever: het salaris en de afspraken die daarmee samenhangen. Vaak is er sprake van een loonfunctiegebouw. Dat wil zeggen dat alle functies met bijbehorende schaalstructuur in een structuur staan met minimale en maximale salarissen voor de daarin opgenomen functies.
• Andere beloningselementen zoals vakantietoeslag, eindejaarsuitkeringen, salaris bij ziekte, bij overlijden, toeslag bij onregelmatige werktijden etc.
• Werktijden (arbeids- en rusttijden). De zaken die je terugvindt zijn afspraken over dienstroosters, pauzes, beschikbaarheid, overwerk, rusttijden etc. Deze afspraken gelden soms ook voor verschillende groepen van werknemers. Zo gelden voor acteurs soms andere afspraken dan voor technici en vice versa.
• Vrije dagen, vakantiedagen en verlof dagen. Deze afspraken vinden wij nu heel normaal maar enkele generaties terug kende men dergelijke verworvenheden niet. De vakbonden hebben destijds een harde strijd moeten leveren om dit af te dwingen.
• Vergoedingen voor zakelijke kosten die gemaakt moeten worden om je beroep (goed) uit te kunnen voeren (denk aan muziek instrumenten, bepaalde kleding etc.). Ook zal je afspraken vinden over reis– en verblijfskosten, vergoedingen op basis van beeld– en geluidsregistraties, vakbondscontributie, bijdrage aan verzekeringen en dergelijke kosten. 
• “Overige rechten en verplichtingen”. Dat kan dan gaan over arbeidsongeschiktheid, eigendommen van werkgevers, geheimhouding, werken voor derden, re-integratie, uitlening, aansprakelijkheid  etc.
• Pensioenvoorziening (uitgesteld loon), (om)scholingsfondsen, sociale fondsen, stagiaires (vergoedingen) en uitzendkrachten.
• Afspraken over duurzame inzetbaarheid, loopbaanbudgetten, scholing, studiefaciliteiten, afspraken bij reorganisatie en over de minimumvergoedingen voor zzp-ers en stagebeleid.

Dus kijk welke afspraken er voor jou gemaakt zijn, vind hier al onze cao’s.

Trek aan de bel bij de Kunstenbond als een afspraak niet wordt nagekomen.