In rechtReeKs nemen we een juridisch onderwerp onder de loep dat essentieel is voor de beroepspraktijk van de kunstenaar. In deze editie word je meegenomen in de wereld van aansprakelijkheid. Advocaat Jet Hootsmans legt uit waar je op moet letten om je risico’s zo goed mogelijk in de hand te houden.

Het verkeer in Amsterdam is af en toe complete chaos. En als ik haast heb, waag ik me soms ook nog iets te makkelijk op mijn fiets over een vol kruispunt heen. Ik weet dat ik een risico neem en voel de stress al voor ik de oversteek maak. Een onrustig gevoel dat nog wel even blijft hangen. Was dit nou echt het risico waard? Eén moment van pech en de consequenties hadden behoorlijk kunnen zijn.

_{Bij elke tekst in de serie rechtReeKs kiezen we een passende afbeelding gemaakt door één van haar aangesloten kunstenaars, die geen relatie heeft met de kwesties in het artikel. Dit keer: Yvonne Dröge Wendel, Black Ball, Bolzano, diameter 3m}  

Gek genoeg is dit hetzelfde gevoel dat me te binnen schiet wanneer ik een kunstenaar spreek over de zorgen rondom de risico’s van een kunstwerk. Het ‘als het maar goed gaat’-gevoel. Een kunstwerk op de wereld zetten met dat knagende stemmetje over wat er allemaal mis kan gaan en welke gevolgen dit kan hebben. Hoe goed en stevig een werk ook is gemaakt.

Neem het voorbeeld van een cliënt van mij. Hij had een kunstwerk gemaakt voor in de vide van een kantoor. Na een jaar schoot één van de draden los waardoor een aantal scherpe onderdelen naar beneden vielen en een dure natuurstenen trap beschadigden. De schade was aanzienlijk. Gelukkig raakte er niemand gewond.

Aangezien het kunstwerk de verantwoordelijkheid was van de kunstenaar, werd hij aansprakelijk gehouden voor de reparatie ervan. Dit bleek een prijzige onderneming, ook vanwege de omvang en de hoogte van het werk. Hiernaast werd de kunstenaar aansprakelijk gesteld voor de herstelkosten van de trap omdat het kunstwerk niet veilig en duurzaam genoeg was bevestigd. Al met al waren de kosten hoger dan hij met het werk had verdiend.

Aansprakelijkheidskwesties zijn vaak complex. Ze kunnen je veel tijd, geld en kopzorgen kosten. Vooral als er meerdere partijen betrokken zijn, zoals verzekeringsmaatschappijen of degenen die hebben meegewerkt aan het realiseren van het kunstwerk, zoals onderaannemers, constructeurs of installateurs.

Hoe kun je dit voorkomen?

Het is vooral belangrijk om goed te kijken wat voor contract je tekent. Ook voor tijdelijke exposities. Vaak wordt de kunstenaar daarin volledig aansprakelijk gehouden voor de schade. Je kunt je afvragen hoe eerlijk dat is. Als zelfstandige ben je met je privé-vermogen verantwoordelijk terwijl dat voor een bedrijf heel anders is. Daar is niet de eigenaar persoonlijk aansprakelijk, maar het bedrijf zelf.

Mijn advies: ga niet zomaar met zo’n afspraak akkoord. Veel beter is het om je aansprakelijkheid te beperken. Dat is ook een afspraak die kan worden gemaakt.

Ik help je graag met de beoordeling van je contract of met een bepaling die je grip geeft op het risico. Het zou toch mooi zijn als je dat knagende stemmetje tot rust kunt laten komen.