Dirk Visser (Baarn, 1969) is sinds 2003 hoogleraar intellectuele eigendomsrecht in Leiden en sinds 1996 advocaat in Amsterdam. Hij schreef in 2023 onder andere over Robotkunst en auteursrecht, AI kunst, auteursrecht, bewijslast en informatieplicht, Stemrecht (voice clones) Commercieel gebruik van beeldmateriaal gemaakt met AI en poneerde enkele Geactualiseerde stellingen over AI & IE. Zijn thematische videocolleges over auteursrecht (uit 2021) zijn online beschikbaar. (Inleiding auteursrecht Tekst-auteursrecht, deel 1 Tekst-auteursrecht, deel 2 Foto-auteursrecht Muziek-auteursrecht, deel 1 Muziek-auteursrecht, deel 2 Film-auteursrecht, deel 1 Film-auteursrecht, deel 2 Vormgeving-auteursrecht, deel 1 Vormgeving-auteursrecht, deel 2).

Eva Toorenent (26, artiestennaam Evaboneva) is illustrator, kunstenaar en auteur. Sinds haar afstuderen in Illustratie aan de WDKA, ligt haar focus op het creëren van fantasierijke wezens. Als freelancer werkt ze met diverse opdrachtgevers. Haar meest succesvolle werken zijn projecten uit eigen initiatief. Een goed voorbeeld hiervan is haarboek dat in 2021 bij Clavis is uitgegeven: De Wondere Wereld van Eva. Daarnaast maakt ze werk voor galerieën en verkoopt ze haar persoonlijke werk wereldwijd. Sinds 2022 is ze de Nederlandse adviseur van EGAIR (European Guild of Artificial Intelligence Regulatie). Samen vechten ze voor nieuwe regulaties en wetten rond predatory generatieve AI-technologieën. Dit doen ze door te lobbyen bij politici en het Europese Parlement.

Fabian is een praktijkgericht onderzoeker in Artificial Intelligence (AI) binnen het Lectoraat AI van de Hogeschool Utrecht. Zijn onderzoeksgebieden zijn tweeledig, enerzijds kijkt hij naar het zowel effectief als ethisch inzetten van AI in de praktijk, en anderzijds naar de samenwerking en -speling tussen creatieve processen en technologie en hoe deze elkaar kunnen versterken en verrijken. Fabian is thuis in zowel de kunsten als de wetenschap, en ziet een samenwerking van beide als essentieel om de wereld en de mens beter te leren begrijpen.

Wike Been is arbeidssocioloog en werkt bij de afdeling sociologie van de Rijkuniversiteit Groningen. Haar onderzoek focust op (precaire) arbeidsvoorwaarden en de regulering van werk, bijvoorbeeld door middel van cao’s. Met behulp van microdata van het CBS heeft ze de flexibilisering van werk in de culturele en creatieve industrie in Nederland in kaart gebracht en gekeken naar inkomens, loopbanen en ongelijkheid in de sector.

Structurele onderbetaling van zzp’ers en flexwerkers in de culturele en creatieve sector is een bekend probleem bij beleidsmakers en in de sector. De SER en Raad voor cultuur rapporteerden er in 2016 al over aan het kabinet met Passie gewaardeerd. Zzp'ers stonden er toen al alarmerend slecht voor en die positie is alleen maar verergerd. Gemiddeld over verschillende deelsectoren is 60% van de werkenden zzp'er en de meeste zzp'ers verdienen niet genoeg om fatsoenlijke buffers op te bouwen. Men is afhankelijk van alle klussen en opdrachten die men kan krijgen. Fair pay lijkt nog mijlenver weg, maar staatssecretaris Uslu heeft inmiddels meermaals laten blijken dat zij de aanpak van het probleem van structurele onderbetaling in de sector hoog op haar agenda heeft staan. Hoe het ook zij: herstel van de sector na corona kan niet zonder de implementatie van fair pay en niet zonder compensatie van de zzp'ers die tussen wal en schip van de maatregelen zijn gevallen.

Toen de laatste lockdown in november 2021 van start ging, hield de Tozo op te bestaan terwijl andere generieke noodsteun wel toegankelijk bleef. De Minister verwees zzp'ers naar de BBZ. Maar de Bijzondere Bijstand is geen coronasteun. Verder gelden ook een partner- en vermogenstoets, zodat mensen met spaargeld of een verdiende partner niet in aanmerking komen. Verder bevat de Bijzondere bijstand een levensvatbaarheidstoets, en daarmee een soort van omscholingsplicht. Voor veel zzp’ers is de vraag echter niet weggevallen door een gebrek aan behoefte bij klanten en opdrachtgevers, maar als direct gevolg van coronamaatregelen van de overheid. De levensvatbaarheidstoets werkt daarmee onrechtvaardig.

De steunpakketten werden via organisaties en instellingen in de sector verspreid. Dat geld is bij gebrek aan oormerk of bestedingscriterium veelal binnen deze instellingen blijven hangen. Zzp’ers konden slechts in enkele gevallen direct aanspraak maken op geld uit het steunpakket. De vele zzp’ers die normaliter niet in de gesubsidieerde kunsten werken, vielen al helemaal buiten de boot. Dit zijn dus alle mensen die direct in opdracht van particulieren of bedrijven werken.

Geef jouw schade door, deel deze pagina met je collega's en spreek je uit over de oneerlijke behandeling in de culturele en creatieve sector, als het gaat om coronamaatregelen en -steun. Deel je verhaal op social media, tag de Kunstenbond en gebruik #kunstklaagtaan.

Op basis van beschikbare cijfers van het CBS en berekeningen van de Taskforce culturele en creatieve sector, gaat de Kunstenbond uit van tienduizenden gedupeerden, met een gezamenlijk schadebedrag dat wordt geschat op 1,6 miljard euro.

Jouw schade wordt opgeteld bij het totaal bedrag bovenin. Dit totaalbedrag moet de omvang van de getroffen groep en hun geleden schade weergeven. Jouw gegevens worden anoniem verwerkt, volgens de richtlijnen van privacy wetgeving.

Niet op dit moment. De Kunstenbond stelt de Staat wel aansprakelijk voor de onevenredig geleden schade van alle getroffen werkenden in de culturele en creatieve sector. De sommatie die nu bij de Staat ligt gaat alleen concreet in op de schade van 9 leden van de Kunstenbond die tot deze getroffen groep behoren. Als de Kunstenbond en mede-eisers gelijk krijgen, dan wordt alleen de groep mede-eisers direct gecompenseerd. Wel is er dan ook een belangrijke stap gezet die de grondslag vormt voor compensatie voor álle getroffen zzp’ers in de culturele sector.

Heb je zelf geen schade geleden, maar wil je de Kunstenbond wel helpen om dit probleem aan te kaarten en de juridische strijd aan te gaan? Dan kun je deze rechtszaak financieel steunen. Hier kun je een donatie doen, van een bedrag naar keuze: https://kunstenbond.nl/klaagtaan/doneer/   

Het werk van kunstenaars, creatieven en andere culturele professionals is van grote waarde voor de samenleving: ook in tijden van corona boden kunst en cultuur troost en ontspanning voor velen. Mensen die noodgedwongen in een andere sector aan de slag moeten, komen meestal niet meer terug. Culturele zzp'ers hun vak uit jagen leidt dus tot kaalslag in de sector en tot verliezen voor de samenleving die moeilijk in geld zijn uit te drukken. Voor mensen in loondienst was er wel een toereikend vangnet en van deze groep werd niet gevraagd dat ze zich lieten omscholen. Het is dan ook niet eerlijk om dit wel van de culturele zzp'er te verwachten, die vaak hetzelfde werk doet. Er is hier dus sprake van ongelijke behandeling.

De culturele en creatieve sector kreeg als eerste te maken met beperkende maatregelen, en heeft die tot het laatste toe moeten hanteren. Keer op keer werden maatregelen pas erg kort voor intrede bekend, terwijl het werk van de getroffen zzp’ers al in de maanden daarvoor verricht was. De culturele en creatieve sector werd bij coronamaatregelen stelselmatig uitgesloten van versoepelingen, terwijl andere sectoren wel of deels hun werkzaamheden konden voortzetten. Mensenmassa's kwamen samen in woonboulevards en Primarks. De Staat subsidieerde reisbewegingen met honderden miljarden onvoorwaardelijke steun aan KLM. De culturele en creatieve sector kreeg tijdens de pandemie 105 weken beperkende maatregelen opgelegd. Grote delen van de sector zijn 46 weken geheel of nagenoeg geheel gesloten geweest, met alle gevolgen van dien voor de inkomsten van ondernemers in de sector. Een onderbouwing op basis van verwachte besmettingscijfers bleef uit. Het kabinet gaf cultuur geen prioriteit, maar gaf wel toestemming voor afgeladen tribunes tijdens de Formule 1 in Zandvoort. Om met Hugo de Jonge te spreken: ‘je kunt toch ook thuis een dvd'tje opzetten’.