Straatkunst: meer waardering en minder obstakels nodig

Straatartiesten en buitentheaters maken steden levendiger en brengen verbinding op straat. Toch ondervinden veel artiesten grote uitdagingen, blijkt uit een recente enquête van de Kunstenbond. Onlangs ontving de Utrechtse wethouder van cultuur een petitie van straatartiesten, waarin zij de lokale politiek oproepen tot betere regelgeving en meer waardering voor hun vak. Directeur Ronald Gijsbertsen was aanwezig bij de overhandiging en nam deel aan het panelgesprek.
“Buitentheater en artiesten in de openbare ruimte verdienen een stimulerende context. Ze dragen bij aan een kleurrijke stad, levendig straatbeeld, bedrijvigheid. Daarmee zorgen ze voor vrolijkheid en inspiratie, verbinding op straat en spin-off naar andere sectoren. De petitie in Utrecht is een stap in de goede richting en laat zien dat artiesten samen sterker staan. Het is tijd om de straat te zien als een podium dat ruimte biedt aan creativiteit en verbinding”

Belangrijke knelpunten voor straatartiesten
De enquête onder (straat)artiesten wijst op drie grote problemen:
- Regelgeving: Grote verschillen tussen gemeenten en willekeurige handhaving maken het moeilijk om consistent op te treden.
- Financiële onzekerheid: Veel artiesten verdienen onvoldoende, mede doordat evenementenbureaus een groot deel van de inkomsten nemen.
- Administratieve lasten: Uiteenlopende en complexe vergunningsprocedures verhogen de drempel om te kunnen spelen.
De petitie benadrukt deze knelpunten en roept op tot concrete actie , zoals eenduidige regelgeving en betere speelvoorwaarden.
Beleid in balans
Het huidige beleid rondom straatoptredens is vaak eenzijdig gericht op het voorkomen van overlast. Daarmee wordt de sociale en economische waarde van straatkunst onderbelicht. Goed beleid begint bij het erkennen van deze toegevoegde waarde en moet worden ontwikkeld in samenspraak met artiesten en andere belanghebbenden.
De Kunstenbond pleit voor duidelijke randvoorwaarden, zoals een maximum geluidsniveau van 75 decibel, in plaats van beperkingen zoals het uitsluitend toestaan van onversterkt spelen. Verder kunnen eenvoudige aanpassingen het werk van artiesten aanzienlijk verbeteren, zonder extra kosten voor gemeenten:
- Verruim de speeltijd naar, bijvoorbeeld, een half uur per optreden.
- Sta artiesten toe om eigen producten of merchandise te verkopen.
- Verminder de administratieve lasten met een landelijke artiestenpas of een permanente vergunning.
Dit soort stimulerend beleid geeft artiesten meer mogelijkheden om hun vak uit te oefenen en kan tegelijkertijd de handhavingsdruk verlagen.
Straatkunst verdient betere ondersteuning
Straatkunst biedt niet alleen vrolijkheid en inspiratie, maar heeft ook een economische spin-off voor de middenstand en festivals. Gemeenten spelen hierin een belangrijke rol, niet alleen als beleidsmakers maar ook als financiers. De Kunstenbond benadrukt dat Fair Pay een standaard moet zijn in subsidies en contracten, ook bij evenementenbureaus die acts inkopen.
De Toekomst van Straatkunst
Met meer waardering, betere regelgeving en financiële zekerheid kan straatkunst blijven bijdragen aan levendige steden. De petitie in Utrecht en het gesprek met de wethouder van cultuur laten zien dat er ruimte is voor verandering. Nu is het aan beleidsmakers om samen met artiesten te werken aan een toekomst waarin de straat een podium blijft voor creativiteit en verbinding.