Kunstenbond ziet mogelijkheden voor vlotte aanpak 

De uitkomsten van het onderzoek naar sociale veiligheid in de Nederlandse orkestsector zijn zorgwekkend én duidelijk: dit moet beter. De Kunstenbond, samen met de vakbond FNV aanjager van dit onafhankelijke onderzoek door het CAOP roept op tot directe actie in de sector. Het onderzoek richtte zich op de beleving van sociale veiligheid in de afgelopen twaalf maanden. Honderden medewerkers vulden de enquête in.  

Uit het rapport blijkt onder meer dat 17% van de werkenden zich het afgelopen jaar niet (helemaal) sociaal veilig voelde. 16% maakte intimidatie mee – maar ook pesten, verbale agressie, seksueel grensoverschrijdend gedrag en discriminatie kwamen voor. En: een kwart van de respondenten vreest negatieve gevolgen wanneer zij hun mening of feedback geven. 

Karin Boelhouwer, belangenbehartiger kunsteducatie en orkesten, zegt hierover: 
“Elk incident van grensoverschrijdend gedrag is er één te veel. De cijfers laten zien dat dit echt een probleem is. Nu is het moment om de cultuur in de orkesten écht te veranderen – samen, en met concrete stappen.” 

De Kunstenbond roept orkesten op om niet te wachten en vandaag al te beginnen. Want de oplossing ligt deels in wat zij nu al kunnen doen: 

• Directies en managers: neem verantwoordelijkheid. Geef het goede voorbeeld, wees transparant over je eigen fouten, en laat actief leiderschap zien in gedragsverandering. 

• Leidinggevenden, aanvoerders en HR: maak sociale veiligheid bespreekbaar. Investeer in trainingen en intervisie om je rol hierin goed te vervullen. 

• Voor alle medewerkers: zorg dat iedereen weet waar het over gaat. Organiseer bijeenkomsten en maak het onderwerp onderdeel van het gesprek. 

• Vertrouwenspersonen: maak ze zichtbaar en bereikbaar – iedereen moet weten bij wie ze terechtkunnen. 

• En: start nú met omstanderstrainingen. Wacht niet af. 

De positie van de remplaçant (tijdelijke krachten of vervangers) blijft kwetsbaar. De onduidelijkheid rondom het uitnodigingsbeleid ligt hier onder andere aan ten grondslag. Ook de informatieverstrekking over Sociale Veiligheid kan voor remplaçanten nog veel beter. Wat de Kunstenbond betreft wordt hier snel verbetering in de communicatie doorgevoerd. 

Er is ook hoop: 93% van de deelnemers aan het onderzoek wil actief bijdragen aan een sociaal veilige werkcultuur.  En 73% van de werkenden voelt zich wel sociaal veilig. Dat is wat ons betreft de sleutel tot verandering.  

Wat nu?  
We zijn blij dat de VvNO (Vereniging van Nederlandse Orkesten) de aanbevelingen van het rapport omarmt, en de inspanningen voor een sociaal veilige werkomgeving intensiveert.  

De klankbordgroep – met vakbonden, musici en werkgevers –blijft werken aan de aanbevelingen uit het rapport. De Kunstenbond blijft hier een actieve rol in spelen.  

Lees het volledige onderzoek https://vvno.nl/wp-content/uploads/2025/04/Rapportage-MASV-VvNO.pdf