In de aanloop naar de uitzending van Brandpunt+ over de misstanden bij ‘The Bach choir and orchestra’’ hebben we samengewerkt met de redactie om het beeld helder te krijgen van de arbeidscontracten van de musici. De positie van de musici laat zich schetsen als uitermate kwetsbaar: zij zitten klem met eenzijdige freelance wurgcontracten in een slechte arbeidsmarkt, “voor jou tien anderen”. De dominantie positie van Pieter Jan Leusink als orkestleider in de contracten opvallend: zijn wil is wet.
Stelselmatig worden risico’s eenzijdig afgewenteld op de musici. Besluit het orkest een concert te annuleren of te verplaatsen, dan worden de musici niet betaald of moeten zij zich voegen naar nieuwe data. Daarnaast is de freelance arbeidsverhouding een heikel punt. Het contract gaat uit van zelfstandige arbeid, een dienstverband wordt contractueel uitgesloten, terwijl alles wijst op onzelfstandigheid. Het contract is een eenzijdig dictaat. De vrijheid die een freelancecontract biedt geeft in dit geval vooral de orkestleider vrijheid, de freelance musici hebben geen poot om op te staan.
Zeer schrijnend en kwalijk in het licht van deze #MeToo-affaire is de bepaling dat de mening van de artistiek leider over de beoordeling van prestaties, of bij ziekte van de musicus doorslaggevend is, met daaraan als sanctie gekoppeld het recht om de overeenkomst direct te beëindigen.
De wurgcontracten weerspiegelen en versterken de dominante positie van de orkestleider, en de kwetsbaarheid van de musici. Het is een factor in het misbruik, zoals ook blijkt in de uitzending.
Bovendien hadden de vrouwen niemand om naartoe te gaan. Bij het orkest en koor was geen officieel onafhankelijke vertrouwenspersoon of Raad van Toezicht. De heer Leusink is naast dirigent namelijk ook directeur: de man die alles bepaalt. ~ bron: Brandpunt+
Wij vinden het heel dapper en moedig van de vrouwen dat zich hebben durven uitspreken. En goed dat er meldingen zijn gedaan naar aanleiding van deze zaak bij het meldpunt Mores, een gezamenlijk meldpunt voor de kunsten met een onafhankelijk vertrouwenspersoon waar de Kunstenbond zich sterk voor heeft gemaakt. Deze zaak laat weer zien hoe nodig dat is, een plek waar slachtoffers terecht kunnen. Want misbruik moet stoppen. Iedereen die werkt heeft recht op een veilige werkomgeving en een fatsoenlijk contract met een eerlijke beloning. Daar strijden wij voor.