V*KTV is de webserie van de Kunstenbond over prangende zaken in de beroepspraktijk van kunstenaars. Aflevering #1 MONEYWISE is hier te zien en gaat over geld en inkomen.

In de aflevering komt een hoop informatie aan bod. Op deze pagina kun je sommige informatie nog eens rustig nalezen en vind je ook de bronnen die we hebben gebruikt.

Kunstenaars en inkomen

Vanuit de 8,8 miljoen werkzame beroepsbevolking in de leeftijd van 15 tot +/- 75 jaar zijn 2 a 3 % kunstenaar. In totaal gaat het ongeveer om zo’n 164.000 mensen die vallen onder de categorie kunstenaars.

Daarvan is 61 % werkzaam als zelfstandige. Een aanzienlijk hoger gemiddelde dan in de overige werkzame beroepsbevolking. Daarnaast hebben ze ook nog eens vaker dan gemiddeld meer dan één baan maar werken ook vaker thuis.

Die 164.000 kunstenaars zijn ook nog eens onderverdeeld in vier groepen.

81.000  hiervan zijn Ontwerpende beroepen en bestaan met name uit: grafisch ontwerpers, multimedia-ontwerpers, kledingontwerpers en architecten.

47.000 mensen in de Uitvoerende beroepen, te denken valt aan: musici, zangers, componisten, dansers, regisseurs en acteurs die samen de groep ‘

23.000 valt onder de categorie Overige creatieve beroepen zoals o.a Auteurs

13.000 is de kleinste groep zijn Beeldend kunstenaars

De financiële situatie van Beeldend Kunstenaars is vrij onzeker.

Ter vergelijking: Kunstenaars met een ontwerpend beroep hebben een gemiddeld jaarinkomen van 38.000

Het gemiddelde persoonlijk bruto jaarinkomen van beeldend kunstenaars is rond de 14 duizend euro.

Het gemiddelde bruto uurloon van een beeldend kunstenaar ligt net boven een tientje en het bruto maandinkomen rond de 1600,-.

Bron: CBS Monitor Kunstenaars en andere werkenden met een creatief beroep 

subsidies

Voor veel ondernemers (in de kunsten maar vergis je niet: dat geldt voor veel meer sectoren) zijn subsidies van groot belang.

Het belangrijkste, en voor veel makers ook het moeilijkste, is een duidelijk verhaal, een rode lijn, voor je project schrijven. Om het allemaal iets makkelijker te maken, heeft Kunstenbond een stappenplan gemaakt voor subsidie aanvragen.

Om tijd en middelen te vinden om e.e.a. te ontwikkelen kunnen subsidies cruciaal zijn. Bijvoorbeeld als het gaat om:
● artistieke-inhoudelijke ontwikkeling
● impuls aan je technisch-ambachtelijke ontwikkeling
● het vergroot je professionele netwerk.
● Is van belang was voor je zakelijk-commerciële ontwikkeling
● de verwerving van aanvullende financiële middelen.
● belangrijk was voor het aangaan van nieuwe projecten
● positieve impact hebben op je zichtbaarheid waarbij het kan leiden tot een tentoonstelling of publicatie.
● Helpt bij aangaan van samenwerkingen zoals een maatschappelijke partner of met een of meer galeries.

De Nederlandse kunstwereld kent diverse subsidiegevers en fondsen van het rijk, de provincies, gemeenten en particulieren. De verschillen tussen deze honderden instellingen zijn te groot. Hier vind je bijvoorbeeld een aantal subsidieverstrekkers die relevant kunnen zijn voor beeldend kunstenaars.

Zeker van je zaak

Kunstenaars met een eigen bedrijf of praktijk hebben vaker dan gemiddeld geen enkele voorziening voor arbeidsongeschiktheid getroffen. Het merendeel van de kunstenaars hebben hun “zaakje” dan ook niet op helemaal op orde.

Als er net voldoende inkomsten is om jezelf in de basisbehoeftes te kunnen voorzien, is er geen financiële ruimte om daarnaast nog geld opzij te zetten voor een oude dag.

Opvallend is dat als kunstenaars wat extra verdienen dat gedeelte liever opzij zetten om te investeren in hun carrière, materialen en gereedschap. De pensioenopbouw heeft in de praktijk maar weinig prioriteit.

Er heerst een gebrek aan urgentie en vaak ontbreekt daarbij voldoende kennis over pensioenfondsen en pensioensparen.

Pensioen

164.000 kunstenaars bestaande uit: Ontwerpende beroepen, uitvoerende beroepen, beeldend kunstenaars en overige creatieve beroepen (% is hoger vanwege er meerdere antwoorden gegeven zijn)

46% pensioenfonds via werkgever of zzp

41% spaargeld/ beleggingen

27% met eigen woning

26% Geen voorzieningen geregeld

19% oudedag reserve lijfrentepolis of spaarregeling

7% waarde eigen bedrijf

7% Iets anders

Arbeidsongeschiktheid

164.000 kunstenaars bestaande uit: Ontwerpende beroepen, uitvoerende beroepen, beeldend kunstenaars en overige creatieve beroepen (% is hoger vanwege er meerdere antwoorden gegeven zijn)

De cijfers tonen aan dat

46% heeft niets geregeld

34% spaargeld / beleggingen te hebben

16% heeft een Arbeidsongeschiktheidsverzekering

9% met eigen woning

6% Iets anders

6% zit bij een broodfonds

2% waarde eigen bedrijf

broodfonds

Wat is het? Een Broodfonds is een collectieve voorziening voor arbeidsongeschiktheid, ontwikkeld dóór en vóór ondernemers.

Hoe werkt het? Iedere deelnemer stort maandelijks een bedrag op zijn persoonlijke broodfondsrekening. Hoeveel je inlegt, hangt af van het bedrag dat je wilt ontvangen als je zelf arbeidsongeschikt wordt. Als een lid besluit om uit het broodfonds te stappen, dan krijgt hij het geld dat op zijn broodfondsrekening staat weer terug. Broodfondsen hebben meestal een ‘eigen risico’ van 1 maand voor de schenkingen beginnen. De maximale termijn dat een broodfonds uitkeert, is twee jaar.

De voorwaarden zijn voor iedere deelnemer dezelfde. Mensen die ouder zijn, een ‘risicovol’ beroep hebben of een ziekteverleden hebben, betalen geen hogere maandelijkse inleg.

Zelf oprichten?

Je kan je proberen aansluiten bij een broodfonds in je regio of beroepstak of er zelf een oprichten:

  • Je kunt al een Broodfondsvereniging oprichten met minimaal vijfentwintig zelfstandig ondernemers die elkaar financieel willen ondersteunen in geval van ziekte. Een beginnend Broodfonds kan met twintig deelnemers direct één zieke ondersteunen. Groei je door naar bijvoorbeeld veertig leden, dan kun je sparen en meerdere zieken tegelijkertijd ondersteunen. Het maximum is vijftig deelnemers. Het moet eenvoudig blijven om contact te houden, te vergaderen en samen besluiten te nemen.
  • Een belangrijk element is dat deelnemers elkaar (leren) kennen en vertrouwen of daarvoor openstaan. Vertrouwen, zeggenschap en samenwerking zijn het fundament van ieder Broodfonds. Bij de start kiest het Broodfonds zelf een bestuur. Samen stel je het reglement op met alle afspraken. De leden moeten de afspraken van hun Broodfonds vastleggen in een reglement en tekenen allemaal een lidmaatschapsovereenkomst. Minimaal een keer per jaar komt het Broodfonds verplicht bij elkaar voor de algemene ledenvergadering.

Risico’s: 

Er kleven ook wat risico’s aan een broodfonds

  • Als in de eerste twee jaar na oprichting meerdere mensen arbeidsongeschikt raken, dan kan het zijn dat er onvoldoende geld op de rekeningen staat om alle zieken te betalen.
  • Er wordt niet gecontroleerd of iemand werkelijk arbeidsongeschikt is. Het systeem valt of staat bij de eerlijkheid van de deelnemers.
  • Er wordt niet gecontroleerd op bestaande ziektes.
  • De groep is te klein voor effectieve risicospreiding. Veel 50- en 60-plussers in het broodfonds betekent een hoger risico.
  • Een deelnemer mag zich altijd terugtrekken.

samsam kring

Een alternatief voor een broodfonds is een SamSam kring.

SamSam is een landelijke vereniging en niet verbonden aan de Broodfondsen nog is het een arbeidsongeschiktheidsverzekering.

Net als bij het broodfonds betaal je geen premie maar spaart

  • Het gespaarde geld is en blijft van jou
  • Bij SamSam kun je precies zien wat er met jouw geld gebeurt op je bankoverzicht
  • Je helpt met jouw geld andere ondernemers
  • Geen uitsluitingen of hogere premie voor chronische ziektes, ziektegeschiedenis en gezondheidsrisico’s zoals roken
  • Geen gezondheidsverklaring
  • Gelijke kosten voor oudere ondernemers en ondernemers met zware beroepen
  • Geen financieel belang bij beoordeling ziekte en ziekteduur
  • Maximale uitkeringsduur 2 jaar

De belangrijkste verschillen tussen SamSamkring en een Broodfonds zijn:

  • Bij SamSam kan iedere ondernemer in Nederland kan direct meedoen (er is geen wachtlijst en/of geen introductie nodig en/of niet noodzakelijk om een vereniging te beginnen)
  • SamSam is voor hoge en lage inkomens
  • Bij SamSam is er anonimiteit: leden kennen elkaar niet en informatie over ziekte wordt niet met leden gedeeld
  • Bij SamSam is er een onafhankelijke beoordeling en ondersteuning door een arbodienst
  • Bij SamSam zijn er geen bestuurstaken voor deelnemers zoals bij het broodfonds. Die zijn uitbesteed aan een professioneel bestuur
  • Het broodfonds heeft een maximaal ledenaantal, SamSam niet
  • De inschrijfkosten verschillen
  • Bij SamSam kan je altijd opzeggen en bij het broodfonds op vaste momenten

Verzekeringen afsluiten

Als lid van de Kunstenbond krijg je flinke korting op diverse verzekeringen. Het afsluiten van deze verzekering kan via Adviesgroep Van Der Roest.

Tip: je hebt je lidmaatschapsnummer nodig om een verzekering met korting af te sluiten. In je persoonlijke Kunstenbondprofiel vind je jouw lidmaatschapsnummer.

Nog geen lid? Neem contact op met Adviesgroep Van Der Roest om een indicatie te krijgen van de korting die je kunt krijgen bij de verzekeringen die passen bij jouw situatie. Zo kun je een weloverwogen keuze maken om lid worden van de Kunstenbond. Naast de voordelige voorzekeringen kun je dan ook profiteren van de andere voordelen van een Kunstenbondlidmaatschap.

De Kunstenbond is er ook voor jou! beeld: Guda Koster

De Kunstenbond is er ook voor jou!

Of je nu danser, componist, ontwerper, beeldhouwer, lichttechnicus, productieleider, acteur, kunstdocent, muzikant, fotograaf, animator bent of ander werk doet in een culturele organisatie. De Kunstenbond is er voor alle werkenden, zzp en in loondienst, in de culturele en creatieve sector in Nederland.

Met de passie zit het wel goed, maar hoe zit het met de poen? Een eerlijk inkomen, eerlijke afspraken, meer zekerheid en een veilige werkvloer voor alle werkenden, dat klinkt logisch maar is helaas niet de realiteit. Dat moet anders. De Kunstenbond maakt zich hier elke dag weer hard voor.

We springen in de bres voor onze leden, we sluiten collectieve afspraken voor werknemers en staan samen sterk als zzp’ers in de sector. Leden kunnen bij ons terecht met vragen over contracten, werk en inkomen. We bieden korting op verzekeringen en ontwikkelen tools en organiseren bijeenkomsten die aansluiten bij de culturele beroepspraktijk. Word jij ook lid?