Na een jaar intensieve voorbereiding door curatorencollectief P1 en tal van betrokken kunstenaars heeft penvoerder en organisator Museum Het Valkhof besloten het collectief te ontslaan en de opening van de Biënnale Gelderland af te gelasten. De biënnale als geheel wordt – in de woorden van het museum – ‘on hold’ gezet. Het bericht dat de samenwerking met P1 werd opgezegd bereikte het collectief, dat wordt bijgestaan door de Kunstenbond, nog geen drie weken voor de geplande opening op 19 november. Kunstenaars en andere betrokkenen hebben het bericht met groot ongeloof en verbijstering ontvangen. Er heerst door het plotselinge en eenzijdige besluit grote onzekerheid over de uitvoering van geplande werkzaamheden – en kunstenaars zitten met geldzorgen. Peter van den Bunder van de Kunstenbond ziet dat er sprake is van unfair practice en falend penvoerderschap van Museum Het Valkhof. Publiek, kunstenaars, curatoren maar ook museummedewerkers zijn daar nu de dupe van.
Onzekerheid wijst op unfair practice
Het nieuws over het ontslag van collectief P1 komt nadat het productieteam meermaals de noodklok luidde bij Museum Het Valkhof over het ontbreken van heldere budgetten en duidelijke contracten. “Het uitblijven van de formele zekerheid voor deelnemers van de biënnale druist in tegen alle gangbare Fair Practice normen”, staat er in een brandbrief die het team al op 29 augustus naar het museum stuurde. De betrokken kunstenaars, die al maanden aan voorbereiding en vaak hoge kosten in de Biënnale hebben gestoken, zijn over het beëindigen van de samenwerking met P1 niet direct ingelicht door penvoerder Museum Het Valkhof.
Museum Het Valkhof beweert dat P1 verantwoordelijk is voor het niet naleven van de Fair Practice Code, en dat zij in het belang van de betrokken kunstenaars de samenwerking heeft opgezegd. De Kunstenbond concludeert echter dat Museum Het Valkhof zelf op geen enkele wijze de Fair Practice Code naleeft: “Het is precies andersom: de pot verwijt de ketel dat die zwart ziet.”- aldus Peter van den Bunder, belangenbehartiger beeldende kunst van de Kunstenbond.
Het curatorenteam is inmiddels met een brief van een advocaat van Museum Het Valkhof gesommeerd op te draaien voor alle financiële schade – inclusief terugbetaling aan de fondsen – omdat er geen opening plaatsvindt. Het team wordt daarnaast gedreigd met een terugvordering van loon vanaf januari. Ook worden zij, in een brief van dezelfde advocaat, gesommeerd om niet te communiceren met derden over deze gang van zaken.
beeld: Kunstenaars BG22-23
Een jaar aan werkzaamheden in de prullenbak
Collectief P1 werkte sinds begin dit jaar aan de Biënnale Gelderland 22-23. Zonder noemenswaardige ondersteuning van Museum Het Valkhof ontwikkelde zij een grootschalig project en wierf ze, binnen een paar maanden tijd, een totaal van € 300.000,- aan subsidies bij landelijke fondsen. Het collectief realiseerde daarbij vijf buitenmuseale locaties, vormde een project- en productieteam, betrok tal van samenwerkingspartners en voerde een educatieprogramma uit. Ook nam zij de pr en de ontwikkeling van een digitaal platform voor haar rekening en betrok ze ruim twintig kunstenaars bij de voorbereidingen. Kortom: alles stond klaar om een succesvol programma uit te rollen met dito opening. Het programma was volledig financieel gedekt; de begrotingen en het projectplan waren meermaals goedgekeurd door de begeleidende stuurgroep van de biënnale, bestaande uit de directeuren van museum Arnhem en Museum Het Valkhof. Echter kwam de samenwerking met penvoerder Museum Het Valkhof niet van de grond. Drie weken voor de opening was er nog steeds geen werkbaar proces voor contracten en betalingen. Na een noodkreet vanuit P1 om de productiebudgetten beschikbaar te stellen aan kunstenaars en productieteam, heeft het museum besloten het collectief te ontslaan. Museum Het Valkhof heeft zich hierbij niet ingezet om de betrokken kunstenaars goed te informeren, noch hebben zij de consequenties voor de reeds gemaakte inspanningen in acht genomen.
De Kunstenbond staat achter de kunstenaars, curatoren en andere getroffen werkenden en staat hen bij in het opvangen van de gevolgen van het uitstel van de Biënnale en betaling van gedupeerden. Inmiddels hebben alle betrokkenen aan de Kunstenbond gevraagd om hen te vertegenwoordigen in het gesprek met de musea. De Kunstenbond is inmiddels in overleg met de musea.