Sasha Mommertz maakte van dichtbij mee hoe ‘zijn’ Utrechts Centrum voor de Kunsten ten onder ging. Mommertz probeerde als voorzitter van de ondernemingsraad het tij te keren, gesteund door de Kunstenbond, maar de gemeente wilde uiteindelijk niet meer te hulp schieten.  

In  augustus ging het Utrechts Centrum voor de Kunsten failliet. Daarmee ging ook het uitgebreide aanbod aan kunsteducatie in Utrecht grotendeels verloren. Dat bestond uit groeps- en individuele lessen in alle kunstvakken. Daarnaast konden kinderen ook profiteren van een uitgebreid aanvullend aanbod: tentoonstellingen, concerten, theorielessen, workshops, ensemblespel, orkest, voorbereiding op een kunstvakopleiding en nog veel meer.

Er was geen geld voor een sociaal plan, dus ook kunstdocenten en medewerkers met een lange staat van dienst hadden van de een op de andere dag geen inkomsten meer en maar een deel kon als zzp’ervoor uiteraard slechtere arbeidsvoorwaarden weer aan de slag. Deze opvolger-initiatieven zijn wel weer door de gemeente Utrecht gesubsidieerd. Ik sprak hierover met Sascha Mommertz, 18 jaar blokfluitdocent aan het Domplein en daarnaast ook lange jaren voorzitter van de OR bij het UCK.

Hoe kijk jij terug op het faillissement?

“Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden konden ook de politieke partijen in de gemeenteraad van Utrecht het tij niet meer keren. We waren een van de modernste muziekscholen in Nederland, waar vanaf het begin de nadruk werd gelegd op ensemblespel,dankzij een gecombineerd aanbod dat ‘!Applaus’ heette. We hadden ook, als enige muziekschool in Nederland, een afdeling voor oude muziek. Achteraf hadden we meer druk moeten uitoefenen vanuit de ondernemingsraad. Onze directie werkte onvoldoende samen met collega-instanties en miste de kans om op deze manier een gunfactor binnen Utrecht te creëren. Pas achteraf werd ons duidelijk hoeveel informatie de toenmalige directeur had achtergehouden.”

“Muziekdocenten hebben de duurste opleiding van de wereld genoten, als je alle lessen vanaf je jeugd erbij telt”, zegt Sasha Mommertz. “Een leerling van mij heeft uitgerekend dat je een uurloon van 125 euro zou moeten verdienen als je alle voor je opleiding gemaakte kosten meerekent. Maar ook met een minder royale vergoeding volgens de Fair Practice Code zijn voor iedereen betaalbare muzieklessen zonder subsidie niet mogelijk.”

Betaalbare muzieklessen zijn zonder subsidie niet mogelijk ~ Sasha Mommertz, muziekdocent

Zien we in Nederland eigenlijk wel de waarde in van de kunsten?

“Het is al in vroegere eeuwen zo geweest: op de kunsten wordt altijd als eerste beknibbeld. Zingeving, ontspanning, mensen van verschillende leeftijden en culturele achtergronden met elkaar verbinden: hiervoor voelt zich de samenleving niet meer verantwoordelijk. Het raakt onze beschaving in de kern als we steeds minder cultureel aanbod genereren en steeds minder mensen kunstlessen kunnen krijgen.” 

“We moeten met zijn allen de kille cirkel doorbreken dat er steeds minder kwalitatief goede kunstlessen aangeboden worden en de docenten steeds minder verdienen. Dat vraagt ook aan de kant van de docenten flexibiliteit.”

Hoe kun je als docent kunsteducatie volgens jou flexibeler worden?

“De echte talenten onder de leerlingen zullen altijd hun weg vinden. Het gaat mij ook om de kinderen die voor hun plezier willen spelen. Ik probeer al tijdens de eerste les de drijfveren van mijn leerlingen te ontdekken en met hun individuele wensen mee te gaan. Ik eis van elke leerling dat zij in een ensemble spelen. Dat kan ook bij een andere leraar. Een goede docent moet zich op den duur overbodig weten te maken. Daarnaast kan elke kunstdocent ervoor zorgen dat hij geen concurrenten heeft. Wees duidelijk met wat je wel en niet kunt aanbieden. Wat is je ‘unique selling point’? Maar maak ook van begin af aan duidelijk wat je van je leerlingen verwacht. Pas als je op deze manier een onverwisselbaar profiel hebt weten op te bouwen kun je als kunstdocent op deze overvolle markt overleven.”

Tekst Michael Klier

——————————————————————————————————-

Sascha Mommertz

Sascha Mommertz (blokfluit/traverso) werd geboren in 1976 in Aken (BRD) en woont sinds 1985 in Nederland. Als speler is hij actief als solist, kamermusicus en orkestmusicus in ensembles en orkesten als Black Intention, Collegium ad Mosam, Concerto Strumentale, Florilegium Musicum, Haags Barokorkest, Helios Ensemble, Il Concerto Barocco, Limburgs Symphonie Orkest en het Orkest van de Domcantorij Utrecht. Sinds 2012 is Sascha Mommertz werkzaam als hoofdvakdocent blokfluit aan het Fontys Conservatorium in Tilburg