De Internationale Arbeidsorganisatie van de Verenigde Naties (ILO) ging dit jaar voor het eerste sinds 2014 weer specifiek over de culturele en creatieve sector. Er werden verschillende afspraken over de verbetering van de arbeidsmarktpositie van cultuurwerkers gemaakt. Een belangrijke ontwikkeling, want ILO-afspraken hebben eerder geleid tot baanbrekende resultaten in het werk van de Kunstenbond, zoals de doorbraak op het gebied van collectief onderhandelen voor zzp’ers.
De Kunstenbond was als enige vertegenwoordiger van Nederlandse werkenden aanwezig bij een technische bijeenkomst over de toekomst van werk in de culturele en creatieve sector. Verder waren er vertegenwoordigers uit onder andere de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Nigeria, Zuid-Afrika, Duitsland, Frankrijk om de belangen te behartigen van meer dan een miljoen werkenden wereldwijd in de culturele en creatieve sector.
De afspraken
De nu overeengekomen ILO-conclusies vormen een extra instrument in het dagelijks werk van de Kunstenbond. Ze verplichten overheden namelijk om:
- afspraken te maken en/of wetgeving op te stellen om te lange werktijd te verminderen
- te zorgen voor uitgebreide, adequate en duurzame sociale zekerheid en pensioenregelingen voor alle werkenden, ongeacht hun contractsvorm (dus ook zzp’ers)
- te zorgen dat er stevig wordt ingezet op het mogelijk maken van een leven lang ontwikkelen, deels ook door de overheid gefinancierd
- te zorgen dat het gebruik van AI op een ‘op de mens gerichte’ wijze wordt ingezet en dus als aanvulling op onze menselijke inzet en creativiteit, níet met het doel dit te vervangen – inclusief het recht op toestemming voor gebruik
- te bevorderen dat er veel minder op informele basis (zonder contract) werk wordt verstrekt en aanvaard, omdat dit bij werkenden vaak leidt tot onzekerheid en afwezigheid van eerlijke voorwaarden
In de uitwerking van de afspraken wordt benadrukt dat de implementatie ervan samen met (vertegenwoordigers van) werkenden tot stand moeten komen. Werkenden en hun vertegenwoordigers hebben met dit document dus weer een steuntje in de rug in besluitvormingsprocessen omtrent deze onderwerpen.
Onderhandeling was hard nodig
Het was alweer even tijd voor nieuwe onderhandelingen, want de laatste ILO-bijeenkomst over de culturele en creatieve sector was in 2014. Daar zijn destijds belangrijke punten overeengekomen, waarin de Kunstenbond veel inbreng heeft gehad.
Deze points of consensus vormden voor de Kunstenbond onder andere de basis voor onze jarenlange strijd om collectief onderhandelen voor zzp’ers mogelijk te maken, waarin we uiteindelijk succesvol waren. Onderhandelingen en afspraken bij de ILO kunnen dus op termijn voor baanbrekende ontwikkelingen zorgen.
Helaas is onze sector na 2014 jarenlang verwaarloosd door de ILO, ondanks herhaalde verzoeken van vertegenwoordigers. Daardoor hebben we lang niet kunnen profiteren van de mogelijkheid om werkgevers en regeringen te confronteren en met hen een overeenkomst af te sluiten om fatsoenlijk werk te bevorderen. Gelukkig was in februari ons moment daar en konden we aandringen op afspraken waarbij aandacht wordt besteed aan de onzekerheden en onrechtvaardigheden waar werkenden in onze sector mee te maken hebben. We konden onderhandelen en aanbevelingen doen om tot verbeteringen te komen. Met die afspraken onder de arm kunnen we in Nederland weer werkgevers en de overheid onder druk zetten.
over de ILO
De ILO, oftewel de International Labour Organization, is het orgaan van de Verenigde Naties in Genève dat zich bezig houdt met vraagstukken rond werk. Hier komen werkenden, werkgevers en overheden tot bindende verdragen of aanbevelingen op dit gebied. Alles staat er, kort gezegd, in het teken van het bevorderen van fatsoenlijk werk. Eerder zijn er verdragen of aanbevelingen geformuleerd over (onder andere) loon, verlof, moederschap en werk, ziekte, veiligheid op de werkvloer en sociale zekerheid.
Lees hier meer over de internationale werkzaamheden van de Kunstenbond.
beeld: Guda Koster
De Kunstenbond is er ook voor jou!
Of je nu danser, componist, ontwerper, beeldhouwer, lichttechnicus, productieleider, acteur, kunstdocent, muzikant, fotograaf, animator bent of ander werk doet in een culturele organisatie. De Kunstenbond is er voor alle werkenden, zzp en in loondienst, in de culturele en creatieve sector in Nederland.
Met de passie zit het wel goed, maar hoe zit het met de poen? Een eerlijk inkomen, eerlijke afspraken, meer zekerheid en een veilige werkvloer voor alle werkenden, dat klinkt logisch maar is helaas niet de realiteit. Dat moet anders. De Kunstenbond maakt zich hier elke dag weer hard voor.
We springen in de bres voor onze leden, we sluiten collectieve afspraken voor werknemers en staan samen sterk als zzp’ers in de sector. Leden kunnen bij ons terecht met vragen over contracten, werk en inkomen. We bieden korting op verzekeringen en ontwikkelen tools en organiseren bijeenkomsten die aansluiten bij de culturele beroepspraktijk. Word jij ook lid?