Op zaterdag 17 juni verscheen het artikel ‘Advies over zzp verzekering in de maak’ in dagblad Trouw. Uit het artikel blijkt hoe moeizaam de gesprekken gaan om tot een gedragen oplossing te komen over een (verplichte) arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers.
De creatieve sector kent relatief het grootste aantal zzp’ers en tegelijk het laagste aandeel zzp’ers met een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Een verzekering is vaak simpelweg te duur. De lage verzekeringsgraad hangt voor een belangrijk deel samen met de slechte inkomenspositie van veel creatieve beroepsbeoefenaren. Veel werkenden in de creatieve sector (werknemers én zzp’ers) hebben een zwakke inkomens- en onderhandelingspositie.
Het belang van een goede voorziening om de gevolgen van arbeidsongeschiktheid op te vangen wordt wel onderkend, ziekte kan immers iedereen overkomen en de gevolgen kunnen groot zijn. De reële vrees is echter dat een verplichte verzekering leidt tot een verdere inkomensachteruitgang, terwijl de geboden dekking niet aansluit op de verzekeringsbehoefte.
SER-rapport
Het onlangs verschenen advies van de SER en de Raad voor Cultuur over de arbeidsmarkt van de creatieve sector komt met de volgende aanbeveling. De raden stellen voor dat de overheid de sector experimenteerruimte geeft om te onderzoeken of het huidige geringe aandeel zzp’ers met een arbeidsongeschiktheidsvoorziening in de creatieve sector kan worden vergroot door arbeidsongeschiktheidsverzekering standaard in te voeren, met daarbij de mogelijkheid van een opt-out. En daarbij te onderzoeken hoe dit in de praktijk werkt en wat de effecten zijn op de prijzen en tarieven.
Wij zijn een groot voorstander van deze benadering, het biedt een uitweg uit de impasse. De verplichting is belangrijk als default-waarde, maar de opt-out ook. Het voorkomt onnodige dwang. Een afgebakend experiment geeft ruimte om oplossingen te verkennen en een dringende aanleiding om met elkaar in gesprek te gaan over arbeidsongeschiktheidsdekking en kosten. Het dwingt via een dialoog tot concretisering van dilemma’s en keuzes en aansluiting van behoeften. En leidt tot meer inzicht over de consequenties. Bij een goed gecontroleerd experiment kun je waarnemen en bijsturen. Hoe gaat de markt zich gedragen? Stijgen de tarieven of teren zzp’ers in op hun verdiensten? Hoe handhaaf je een verzekeringsplicht? En onder welke voorwaarden is een op-out mogelijk?
Uit een experiment in de creatieve sector zijn lessen te trekken die van breder belang kunnen zijn voor de samenleving. Wij pleiten voor een gecontroleerd sectoraal experiment. Laat de sector die in veel opzichten voorop loopt in arbeidsmarktproblematiek ook voorop lopen in de oplossingen.
Peter van den Bunder en Caspar de Kiefte, bestuurders Kunstenbond, vakbond voor de creatieve sector.