Na jarenlang getouwtrek nadert de zitting van de rechtszaak van oud-werknemers van het Centrum voor de Kunsten, CQ Emmen. Zij sleepten samen met de Kunstenbond/ NTB de gemeenten Emmen en Coevorden voor de rechter wegens faillissementsfraude. Eis: 5,5 miljoen euro aan gederfde inkomsten.
De groep van veertig oud-medewerkers van CQ Emmen hoopt op licht aan het einde van de tunnel. “We willen gerechtigheid. Vele oud-collega’s zijn na het faillissement van CQ in een neerwaartse spiraal terechtgekomen. We voelen ons als oud vuil aan de straat gezet. En we zijn botweg bedrogen”, zegt Rosita Sikking Reeberg. Zij is één van de twee vertegenwoordigers van de Initiatiefgroep Oud medewerkers CQ (IBOCQ) en was keramiekdocente bij CQ Emmen.
Mensen die 20, 30 en soms zelfs 40 jaar bij CQ in vaste dienst waren, werden plots werkloos. “We kregen niets mee. De docenten moesten zich maar als ZZP’er in de kunstsector zien te redden. Dat had een enorme impact en heeft voor heel veel ellende gezorgd. Sommigen zitten volledig aan de grond en anderen werden langdurig ziek. Toch laten we ons niet uit het veld slaan. We geven onze strijd niet op”, zegt Sikking.
Doelbewust faillissement
De pijn van de oud-medewerkers zit vooral in de manier waarop de gemeenten achter de schermen zouden hebben toegewerkt naar het faillissement. En stellen dat er doelbewust en op onrechtmatige wijze op een bankroet is afgekoerst. In juni 2014 werd CQ failliet verklaard. Er stonden 77 mensen op de loonlijst en er volgden zo’n 2.300 mensen cursussen.
Volgens de Kunstenbond/ NTB heeft het bestuur van CQ in 2013 de statuten van CQ onbevoegd gewijzigd. De rol van de gemeenten werd uit die statuten gehaald en gelijktijdig werd de cao van het CQ-personeel aangepast. Ze vielen hierdoor niet meer onder de CAR-UWO (Ambtenaren-cao), maar onder die van de Kunsteducatie.
“Dit betekende een enorme verslechtering van hun positie. Met de oude cao hadden de gemeenten, ook na het faillissement, de verantwoordelijkheid voor begeleiding van werk naar werk en betaling van bovenwettelijke WW en na-wettelijke WW. Opeens kwam dat allemaal te vervallen”, stelt belangenbehartiger Mark Gerrits, jurist van de Kunstenbond.
Faillissementsfraude
In 2018 werd aangifte gedaan van faillissementsfraude. “Het CQ-bestuur was destijds helemaal niet bevoegd om zo’n statutenwijziging door te voeren. Het bestuur diende compleet te zijn. Dit betekende dat er minimaal vijf mensen in dat bestuur hadden moeten zitten. Het waren er slechts twee. De curator van CQ stelt dan ook dat de statutenwijziging nietig is”, stelt de vakbond.
Volgens de curator hebben de gemeenten bovendien paulianeus gehandeld door zich vooruitlopend op het faillissement in een voorrangspositie te manoeuvreren. In 1999 hebben de gemeenten Emmen en Coevorden zich namelijk garant gesteld voor de exploitatie(tekorten) van CQ. “Deze garantieverklaring werd door de gemeente Emmen ingetrokken onder dreiging van een faillissement, tenzij de werknemers zouden instemmen met een aanpassing van hun rechtspositie”, aldus de Kunstenbond.
Lege handen
“Een deel van het management van CQ met enkele getrouwen, stapte meteen na het faillissement over naar een haastig opgerichte stichting, dat achter de schermen in samenwerking met de gemeenten was opgericht. Die ontving van hen bijna 1 miljoen subsidie en alle startmiddelen die voor handen waren. Wij, als oud-medewerkers, stonden met lege handen. We zijn misleid en bedrogen. We willen gerechtigheid”, aldus Rosita Sikking.
Ze vervolgt: “CQ is verdwenen, dat is nooit meer goed te maken, maar wij verdienen het alsnog fatsoenlijk te worden behandeld. Er zijn de afgelopen jaren gigantische bedragen neergeteld voor geldverslindende projecten, maar ons laten de gemeenten stikken. Terwijl wij jarenlang voor de mensen in deze regio hebben gewerkt. Ze weigerden van meet af aan ieder gesprek met ons over een oplossing. Ze hebben ons geen andere keus gelaten, dan om met behulp van de Kunstenbond naar de rechter te stappen.”
Symbool voor de sector
Volgens Karin Boelhouwer, belangenbehartiger cultuureducatie van de Kunstenbond, staat wat er met CQ Emmen is gebeurd, symbool voor wat er in de gehele sector speelt. CQ is het zoveelste kunstencentrum dat is verdwenen.
Hooguit vijf procent van de ruim 20.000 kunstdocenten in Nederland heeft nog een vaste baan, becijferde het Landelijk Kennisinstituut Cultuureducatie Amateurkunst (LKCA). De rest is (vrijwel altijd) gedwongen ZZP’er en doet een deel van het werk gratis. Hun inkomen ligt veelal rond of onder bijstandsniveau. Bovendien krijgt de sector al jarenlang te maken met de ene na de andere bezuiniging.
“De zaak met CQ Emmen is echter wel een hele extreme exponent van wat je in de hele sector ziet”, zegt Boelhouwer. “Niet alleen is cultuureducatie een sluitstuk op de begroting, gemeenten willen ook af van uitvoerende instituties die in hun ogen te duur zijn. Hierdoor zien kunstdocenten hun inkomenspositie steeds verder verslechteren. Ik hoop zo dat de oud-medewerkers door de rechter in het gelijk worden gesteld. Het boek moet sluiten.”
Tekst Merijn van Grieken
—————————————————————–
UPDATE: De behandeling van de zaak van CQ Emmen is wegens ziekte van de rechter tot nader order opgeschort.