Volgens de vakorganisatie Kunstenbond kan het noodlijdende kunstencentrum Scala nog gered worden als de politieke wil er is. ,,Als je dit als gemeente belangrijk vindt, moet je er ook in investeren’’, stelt belangenbehartiger Karin Boelhouwer.
Verontruste leden die werkzaam zijn bij Scala, hebben bij de Kunstenbond aan de bel getrokken. Ze hopen dat het tij nog gekeerd kan worden. Scala, actief in zes gemeenten waaronder vier in Drenthe, staat op omvallen.
Onder druk van verminderde en aflopende subsidies is de stichting per 1 januari van dit jaar opgesplitst in twee organisaties. Het ‘nieuwe Scala’ is daarna in korte tijd in grote financiële problemen gekomen. Het bestuur ziet zich gedwongen om het kunstencentrum op te heffen.
Karin Boelhouwer, belangenbehartiger Kunsteducatie en Muziek, waarschuwt gemeentebesturen voor de gevolgen van het verdwijnen of verder versoberen van Scala. ,,Ze moeten het kind niet met het
badwater weggooien’’, zegt ze. ,,Scala is een belangrijk onderdeel van de culturele infrastructuur.’’
Trek de subsidie niet in, is haar boodschap. ,,En bekijk met bestuur en medewerkers hoe het kunstencentrum overeind kan blijven.’’ Ze nuanceert het verhaal van wethouders die zeggen dat het cultuuraanbod en de -educatie in hun regio blijven bestaan. Boelhouwer: ,,Dat is grotendeels waar, maar de gemeenten leggen dan wel de rekening en het risico bij mensen die zelf lessen gaan aanbieden. Veel zzp’ers in de cultuur werken al ongewenst als zelfstandige.’’
Uit het onderzoek van de universiteiten in Groningen en Maastricht blijkt dat 57 procent van de culturele zzp’ers in 2020 een jaarinkomen had van minder dan 20.000 euro bruto. Volgens Boelhouwer leunt de gemeentelijke overheid steeds meer op zelfstandige docenten. ,,Gemeenten zitten voor een dubbeltje op de eerste rang. Dat maakt ons boos.’’
Boelhouwer wijst op de gevolgen van deze situatie. ,,Lessen worden duurder doordat zzp’ers alles zelf moeten regelen: pensioen, inkomen bij ziekte, werving, administratie, contacten met ouders. Dat komt de toegankelijkheid niet ten goede. Cultuurbeleving wordt op deze manier alleen bereikbaar voor mensen met een dikke portemonnee.’’
De belangenbehartiger weet niet waarom het voormalige bestuur vorig jaar besloot om het kunstencentrum te scheiden in een door gemeenten gesubsidieerde tak voor binnenschoolse activiteiten (Cultuurklik genaamd) en commerciële lessen voor kinderen en volwassenen in de vrije tijd (het ‘nieuwe’ Scala). ,,Ik zie geen voordelen’’, zegt ze. ,,Sterker: het is een kleine organisatie met een financieel krappe positie geworden.’’ Ze juicht het toe om van Scala weer één geheel te maken, zodat de culturele infrastructuur en continuïteit beter geborgd is. ,,Nu kunnen kinderen ergens aan snuffelen en als ze het leuk vinden en door willen gaan zoeken ze het maar uit.’’
De Kunstenbond hoopt op een wettelijke zorgplicht voor gemeenten als het gaat om een toegankelijk cultuuraanbod. Boelhouwer: ,,Daar lobbyen we al een tijd voor in Den Haag. Cultuureducatie moet net als bibliotheekfuncties verankerd worden in de wet, maar dat kost tijd.’’
Volgende week is er weer een overleg van de zes gemeenten (Hoogeveen, Meppel, De Wolden, Westerveld in Drenthe en Steenwijkerland en Staphorst in Overijssel) met het bestuur van Scala. Dat heeft om een garantstelling gevraagd om in elk geval het lopende seizoen (tot juli 2023) nog te kunnen afmaken. Naar verluidt is dat echter juridisch niet mogelijk. Het bestuur van Scala heeft een aantal andere scenario’s voorgelegd gekregen. Welke dat zijn is niet bekend.
Dit artikel verscheen op 15 december in Dagblad van het Noorden. Tekst: Harald Buit.
