Er is sprake van structurele onderwaardering en onderbetaling van kunstenaars en het eind is nog lang niet in zicht. Meer dan honderd meldingen kreeg de Kunstenbond binnen via het meldpunt Unfair Practice.
Een flink aantal kun je lezen in het boekje Unfair Practice, dat deze week wordt aangeboden aan minister Ingrid van Engelshoven.
Concertpodia, festivals, orkesten, koren, persbureaus, kunstcentra, landelijke omroepen: overal worden kunstenaars uitgeknepen om producties betaalbaar te houden. Vooral zelfstandigen lijden onder de veelal krappe budgetten. De verzameling anekdotes in Unfair Practice maakt pijnlijk duidelijk dat het alles behalve rooskleurig is gesteld met de betaling en arbeidsvoorwaarden in de culturele en creatieve sector.
Het besef dat deze mensen moeten kunnen leven van hun creatieve werk, lijkt veelvuldig te ontbreken.
Jurre Schreuder, acteur en voorzitter van de Kunstenbond: “Niet alleen kunstenaars, maar ook technici worden financieel vaak afgeknepen. Uurtarieven die onder het minimumloon liggen, geen reiskostenvergoedingen, voorbereidingsuren die niet worden vergoed. Het is schering en inslag.”
Angst
Vrijwel niemand die een melding deed bij de Kunstenbond, was bereid om bij naam te worden genoemd. Ook diegenen die eerst aangaven dat wel te willen doen, trokken dat later toch in. Het toont aan dat de angst om werk te verliezen groot (en waarschijnlijk terecht) is. Alleen mensen met een gevestigde naam durven zich, gelukkig, steeds vaker in de media uit te spreken.
Festivals maken slechte beurt
Opvallend zijn de festivals die de afgelopen jaren uit de grond zijn gestampt. Ze bestaan vaak uit een ‘vleugje cultuur’ in combinatie met lekker eten en drinken. Aan de ‘food-trucks’ en wijnbarretjes verdienen de organisatoren dik, maar de artiesten worden doorgaans (bijna) niet betaald.
Daarom is het nu tijd om te beginnen bij wat echt belangrijk is: begroot én betaal fatsoenlijke tarieven aan werkenden in de creatieve en culturele sector. ~ Jurre Schreuder, acteur en voorzitter Kunstenbond
‘Eerlijk loon gaat voor werkgelegenheid’
Dinsdag presenteert minister Ingrid van Engelshoven haar uitgangspunten voor het cultuurbeleid voor de periode 2021-2024. Daarin zegt zij:
‘In de komende periode moeten instellingen de Fair Practice Code onderschrijven. Door de Fair Practice Code als subsidievoorwaarde op te nemen, moeten instellingen zich houden aan afspraken die in de sector zijn gemaakt over eerlijk loon, zoals de cao en honoreringsrichtlijnen. Provincies en gemeentes delen dit uitgangspunt, zodat eerlijke beloning de norm wordt in de culturele sector.
‘Daarnaast wordt geïnvesteerd in maatregelen die de verdienmogelijkheden van de sector vergroten. Zo komt er een structurele voorziening voor professionele ontwikkeling.
‘Eerlijke beloning gaat vóór de kwantiteit van de productie of de werkgelegenheid in de sector,’ volgens Van Engelshoven.
Illustraties: Jip van den Toorn