Amsterdams atelierbeleid: gedwongen doorstroming voorlopig in ijskast

In de Amsterdamse gemeenteraad stond op 18 april het atelierbeleid op de agenda. De Kunstenbond heeft daarin ingesproken om een aantal aanbevelingen te doen. Het is immers een cruciaal onderwerp voor kunstenaars in de stad: goede werk – en woonruimte is schaars en vaak onbetaalbaar. De Kunstenaars worden als gevolg daarvan de stad uitgedreven. Dat is slecht voor zowel stad als kunstenaar: niet alleen is een goed vestigingsklimaat voor kunstenaars essentieel voor de lokale economie en cultuursector, ook zijn kunstenaars voor hun werk en inkomen vaak afhankelijk van de culturele bedrijvigheid die de stad te bieden heeft en kunnen zij niet zomaar ergens anders gaan werken. De input van de Kunstenbond leidde meteen al tot een eerste toezegging, namelijk dat het voorgestelde doorstroombeleid voor ateliers en broedplaatsen niet wordt geïmplementeerd voordat er onderzoek is gedaan naar de mogelijke effecten hiervan. Daarmee staat de uitvoering voorlopig in de ijskast.

Doorstroombeleid geen oplossing

Deze problematiek is bij het huidige college van burgemeester en wethouders niet onbekend. Touria Meliani kwam eerder dit jaar dan ook met een nieuw beleidsvoorstel voor ateliers en broedplaatsen. Het meest ingrijpende voorstel is een nieuw doorstroombeleid, waarbij kunstenaars die langer dan tien jaar een ruimte hebben in de stad die zouden moeten verlaten. Zo zou nieuw talent sneller een plek kunnen krijgen in Amsterdam. Een zorgwekkende aanbeveling, want “tijdelijkheid is een ramp, je kunt daar niet op bouwen”, aldus Kunstenbond-belangenbehartiger Peter van den Bunder. In plaats daarvan hamert hij op natuurlijke doorstroom en behoud van plekken: “Dat betekent inderdaad dat niet iedereen een plek kan krijgen in de stad, maar het is wel eerlijker dan wat er nu gebeurt.”

Uitvoering nog even op pauze

Het pleidooi van de Kunstenbond sloeg gelukkig aan. Hoewel de wethouder nog steeds het voornemen heeft om het beleid te gaan implementeren, heeft zij toegezegd dit niet te zullen doen vóór uitgebreid onderzoek gedaan te hebben naar de mogelijke effecten van het beleid. Mochten die “rampzalig uitpakken”, dan kan de raad “het beleid heroverwegen”, aldus Melani in de raadsvergadering. Met die toezegging worden huidige huurders dus voorlopig nog niet uit de stad verbannen: een voorzichtige stap in de goede richting. Bovendien heeft de Kunstenbond afgedwongen dat wij, samen met belangenverenigingen zoals Platform BK, huurdersverenigingen en CAWA worden betrokken bij dit aangekondigde onderzoek.

Speerpunten van de Kunstenbond

De Kunstenbond zal in Amsterdam en in andere steden blijven strijden voor écht rechtvaardig en duurzaam beleid voor ateliers, atelierwoningen en broedplaatsen. Zulk beleid bestaat uit:

• Huurdersbeleid: betaalbare huur, contracten voor onbepaalde tijd, doorstroming via natuurlijk verloop; 
• Broedplaatsen, ateliers, atelierwoningen en vrije ruimtes permanent onderdeel culturele infrastructuur van de ongedeelde menselijke stad en metropool Amsterdam; 
• Medezeggenschap van kunstenaars, hun belangenorganisaties en de CAWA met fair practice als norm voor participatie bij ontwikkeling, beheer en bestuur van broedplaatsen. 

Daarnaast deed de Kunstenbond in de raadsvergadering van 18 april een aantal aanbevelingen voor betere en meer transparante monitoring van het beleid. Zo willen wij met kunstenaars, belangenverenigingen en huurdersverenigingen inspraak krijgen in vaststelling van begrippen en definities en afspraken over toepassing van verschillende soorten contracten door de gemeente met vastgoedcorporaties.

Lees ook: Actie over atelierbeleid Groningen leidt tot eerste stap in goede richting