De Kunstenbond kan zich vinden in het advies van Hamer en hoopt dat de regeringscommissaris zich op korte termijn verder gaat buigen over het uniformeren van klachtenprocedures en het inrichten van een kennis- en expertisecentrum.
Aanleiding adviesvraag Uslu
Mores, het meldpunt voor ongewenste omgangsvormen in de culturele en creatieve sector kwam onlangs onder vuur te liggen vanwege de betrokkenheid van voormalig voorzitter Dekker bij de door Volkskrant aan het licht gebrachte wantoestanden op de redactie van NOS Sport. De betrouwbaarheid van het meldpunt leek plots in het geding. Volgens de berichtgeving waren er mensen van de NOS–redactie die zich niet durfden te melden bij Mores vanwege angst voor belangenverstrengeling. Ook de reactie van voormalig voorzitter en bestuur op de publicaties in de Volkskrant leidde tot wantrouwen. Staatssecretaris Uslu van cultuur en media heeft Hamer daarop gevraagd te onderzoeken hoe Mores op korte termijn weer een meldpunt voor de culturele, creatieve en mediasector kan worden, waar mensen zich op een veilige manier kunnen melden en worden ondersteund.
Vertrouwen herstellen
De Kunstenbond heeft het vertrouwen in Mores als functioneel meldpunt altijd behouden. Het bestuur en de vertrouwenspersonen stonden volstrekt los van elkaar. De vertrouwenspersonen werkten niet voor het bestuur maar werden en worden nog steeds ingehuurd bij een extern daartoe gespecialiseerd en gecertificeerd bedrijf. Alles wat tussen het slachtoffer met de vertrouwenspersonen wordt gedeeld blijft vertrouwelijk. Het is het slachtoffer dat bepaalt in hoeverre diens informatie kan worden gedeeld en met wie.
De Kunstenbond herkent zich in de bevindingen die Hamer doet over de integriteit van de vertrouwenspersonen, en over de ontwikkelingen bij Mores door de jaren heen. Het meldpunt is na oprichting veel harder nodig gebleken dan initieel was voorzien. Groeistuipen volgden elkaar op. Het onbezoldigde bestuur is de extra middelen blijven investeren in capaciteit van meldingen en was bezig met het professionaliseren van het meldpunt. Zoals we hebben gezien werd men uiteindelijk ingehaald door de feiten. Het is goed dat een onafhankelijk expert grondig in dit proces is gedoken en we hopen dat de ontstane twijfel met dit onderzoek weggenomen kan worden. Zodat het vertrouwen in het meldpunt kan worden hersteld. Om dat te bereiken wil regeringscommissaris Hamer een professionaliseringsslag maken. De Kunstenbond juicht dat toe.
Onafhankelijk bestuur
Regeringscommissaris Hamer stelt een nieuwe governance-structuur voor met een nieuw onafhankelijk bestuur van deskundigen op verschillende gebieden die relevant zijn voor de besturing van Mores, zoals grensoverschrijdend gedrag, klachtenrecht, arbeidsrecht, communicatie, financiën. Daarnaast zouden volgens Hamer een Raad van Toezicht en een directeur moeten worden aangesteld. In het toekomstige bestuur mag geen sprake meer zijn van mogelijke belangenverstrengeling. De aansluiting met de beroepspraktijk en de branche moet in de nieuwe structuur wel goed geborgd worden.
Om het vertrouwen in Mores te herstellen, moet de wijze van besturen veranderen. Daar kunnen alle betrokken partijen zich in vinden. De Kunstenbond stelt wel dat investeringen in Mores de kwaliteit van de uitvoering voor melders ten goede moeten komen en heeft vraagtekens bij een investering in een topzware governance-structuur.
Perspectief van cultuurwerkers essentieel
Regeringscommissaris Hamer adviseert met klem om het perspectief van de werkenden in de sector te betrekken. Dit is volgens haar kennis die nodig is om draagvlak en deskundigheid te borgen die nodig is voor de verdere professionalisering van Mores om bij te dragen aan een gezonde sector waar iedereen belang bij heeft.
Dit punt heeft de Kunstenbond ook nadrukkelijk genoemd in gesprekken met regeringscommissaris Hamer in de aanloop naar publicatie van dit advies.
Werkgevers verplicht om veiligheid te waarborgen
Zoals we al eerder berichtten: Werkgevers en opdrachtgevers moeten hun verantwoordelijkheid nemen en zich realiseren dat zij er met de aansluiting bij Meldpunt Mores nog niet zijn. Sterker nog: het is slechts een begin. Hamer wijst hier ook op in haar advies; de verantwoordelijkheid van werkgevers is breder dan allen aansluiting zoeken bij meldpunt Mores. Het is in de eerste plaats hun wettelijke plicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving. Het zou goed zijn als alle werkgevers en opdrachtgevers zich veel meer bewust worden van het feit dat men de klachtenopvang binnen hun organisatie op een heldere transparante manier moeten regelen.
Duidelijke richtlijnen en procedures, uitgedragen door de top, met een helder sanctiebeleid als men zich er niet aan houdt, is van belang. Het moet ook duidelijk zijn hoe klachten over het handelen van leiding – wat als de top de fout in gaat? – kunnen worden benoemd.
Het aanstellen van interne of externe vertrouwenspersonen en aansluiting zoeken bij regionale klachtencommissies voor een laagdrempelige klachtenopvang en klachtenbehandeling zoals beschreven staat in de lange termijnvisie van Hamer is noodzakelijk.
Mores als onderdeel van bredere aanpak
In haar aanbevelingen voor de lange termijn gaat Hamer in op het inbedden van vertrouwenspersonen in een bredere structuur van laagdrempelige klachtenopvang en klachtenbehandeling in de sector. De Kunstenbond vindt het optuigen van een bredere structuur, met (sub-)sectorale klachtenprocedures en een kennis- en expertisecentrum, zeer gewenst.
Zoals ook de Raad voor Cultuur concludeerde in Over de Grens, zijn er binnen de sector grote verschillen in de manier waarop klachten worden afgehandeld en hoe serieus de procedures zijn ingericht. Een centrale klachtencommissie zou dit probleem wegnemen. Bovendien kunnen meldingen zo, als de melder dat wenst, ook buiten de scope van een vertrouwenspersoon goed worden opgevolgd.
Hamer ziet het inrichten van de klachtenprocedures, terecht, als de verantwoordelijkheid van werkgevers en brancheorganisaties. De Kunstenbond houdt in de gaten hoe dit vanuit de werkgeverskant wordt opgevolgd. Lees hier het volledige advies van Hamer aan Uslu.
Hoe nu verder
Mores heeft kenbaar gemaakt dat er een adviseur is aangesteld om de mogelijke toekomstige besturing te onderzoeken. De Kunstenbond zal vanuit het cluster werkenden vast en zeker met deze adviseur in gesprek gaan. De visie op dit gesprek wordt met leden van de vakbond afgestemd.
De Kunstenbond benadrukt verder dat het advies van Hamer zich, ons inziens, te veel richt op het bouwen van een governance-structuur van Mores en te weinig op het totaalplaatje van de klachtenopvang binnen de sector. Het allerbelangrijkste is een structuur van maatregelen die een veilige haven en steun te bieden aan iedereen in onze sector die ongewenst gedrag ervaart.
Je kunt terecht bij de Kunstenbond
Als lid van de Kunstenbond kun je altijd voor advies bij ons terecht. Weet je bijvoorbeeld niet zeker of je met jouw verhaal naar een vertrouwenspersoon of een klachtencommissie wil stappen, of twijfel je of er spraken is van grensoverschrijdend gedrag? Wij staan voor je klaar met deskundig advies. Leden van de Kunstenbond kunnen ook altijd terecht bij de vertrouwenspersonen van Mores.
Word lid!
Kunstenbond is dé vakbond voor iedereen die werkzaam is in de culturele en creatieve sector.
Of je nou zzp’er bent of in loondienst. Autonoom kunstenaar of dienstverlener. Wij komen voor je op!
- Wij bieden je juridische hulp.
- Wij behartigen jouw belangen in de politiek.
- We springen voor jou in de bres bij werk- en opdrachtgevers.
- Wij sluiten jouw cao af en jij bepaalt mee.
- Je kunt bij ons terecht met al je vragen over werk en inkomen.
- Je krijgt korting op heel veel verzekeringen.
- Je laat bij ons je contracten screenen.
- Maak gebruik van onze voorbeeldcontracten, subsidiechecklist, incassobrieven, en veel meer.
Samen staan we sterker!