Tarieven voor zzp’ers in de creatieve sector zijn structureel te laag. Wij vinden dat je een betere onderhandelingspositie verdient. Daarom zijn we sinds december 2007 bezig met de lobby ‘Betere Tarieven Zelfstandigen’. Centraal in deze lobby staat onze ambitie om collectief onderhandelen’ mogelijk te maken. We zetten al onze acties en interventies op een rij:
Aftrap regio's cultuurbeleid
De minister geeft in haar toespraak voor net aangestelde wethouders aan dat de arbeidsmarktpositie van kunstenaars en makers voor haar een belangrijk agenda punt is. Ze haalt hierbij ook de fair practice code aan. Een grote stap in de goede richting, nu hopen dat het ook blijkt in de uitvoering.
Algemeen overleg "cultuur"
In het algemeen overleg tussen Tweede Kamer en Minister van Engelshoven van OCW wordt gesproken over de politieke maatregelen die al dan niet genomen moeten worden om de cultuursector te versterken. Het blijkt dat er goed is geluisterd naar onze lobby, de arbeidspositie is een belangrijk punt op de agenda.
Brief aan minister OCW
De volgende stap is gezet: De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een brief van de regiegroep arbeidsmarktagenda ontvangen waarin wordt aangedrongen op de verbetering van de arbeidspositie van de kunstenaar.
Rondetafelgesprek met Tweede Kamer
Kunstenbond praat als een van enkele vertegenwoordigers uit de cultuursector de Tweede Kamer bij over de arbeidspositie van creatieven. Een eerlijke beloning voor de maker staat centraal in het gesprek. De volksvertegenwoordiging zal een maand later met de minister in gesprek gaan over de cultuurplannen van het kabinet.
Geen stad zonder kunst campagne
Voorafgaand aan de gemeenteraadverkiezingen gaat de Kunstenbond op elfstedentocht langs kandidaat raadsleden om de positie van de kunstenaar op de agenda te zetten voor de komende coalitie onderhandelingen.
Kunstenbond ‘aanjager’ collectief onderhandelen voor zelfstandigen
De Kunstenbond mag de ‘de kar gaan trekken’ bij de uitvoering van het agendapunt ‘Collectief Onderhandelen voor Zelfstandigen” uit de Arbeidsmarktagenda. Logisch … want we zijn al bijna 10 jaar onverstoorbaar en tegen de stroom in zeer actief en uiteindelijk succesvol op dit onderwerp. We gaan nu plannen maken die leiden tot een werkbare uitvoering van de motie.
DOORBRAAK!! Weer motie aangenomen door Tweede Kamer
In juni 2016 werd met ruime meerderheid een motie aangenomen waar de Kunstenbond actief voor had gepleit: “maak mogelijk dat zelfstandigen in onze sector hun krachten tijdens onderhandelingen kunnen bundelen”. Omdat de regering hier niets mee deed hebben we na de presentatie van het SER Advies Passie Gewaardeerd stevig gelobbyd voor een nieuwe motie: “creëer experimenteerruimte voor collectief onderhandelen”. Ook deze motie wordt aangenomen.
Experimenteerruimte voor prijsafspraken
De SER en Raad voor Cultuur presenteren met de werkgevers en de Kunstenbond het advies Passie Gewaardeerd aan de commissie Cultuur van de Tweede Kamer. De SER/RvC-commissievoorzitter Evert Verhulp roept op om de sector experimenteerruimte te geven. Ook bij het ontwikkelen van Fair Practice Codes is het belangrijk dat prijsafspraken mogelijk zijn en de wetgeving moet die ruimte wel bieden.
Advies SER/Raad voor Cultuur
Minister Bussemaker neemt het advies Passie Gewaardeerd in ontvangst van de SER/Raad voor cultuur, werkgevers en de Kunstenbond. Hierin staat dat het makkelijker moet worden om als zelfstandigen collectieve afspraken te maken. Zo kunnen zzp’ers ook collectief onderhandelen!
Minister EZ wil geen wijziging mededingingswet voor zzp'ers
VVD Mininster van Economische Zaken schrijft een kamerbrief met reactie op position papers van hoogleraren: “Ik onderschrijf dan ook de conclusie in de position papers dat de huidige
machtsverhoudingen geen aanleiding geven voor het wijzigen van de
Mededingingswet voor zzp’ers”. Als Kunstenbond willen wij juist wél een uitzondering voor de creatieven.
Voorstel collectief onderhandelen aan de SER
Kunstenbond zit in de adviescommissie die een voorstel moet doen aan de SER en de Raad van Cultuur om collectief onderhandelen voor zelfstandigen mogelijk te maken.
In Ierland uitzondering voor creatieven in de wet
In Ierland wordt een nieuwe Wet aangenomen met een een uitzondering op het mededingingsrecht voor (stem)acteurs, journalisten en (sessie)muzikanten. De wet kent ook de mogelijkheid voor andere beroepsgroepen om een uitzondering te vragen.De Minister van Cultuur (en niet Ecomische Zaken) beoordeelt of er voldaan is aan de voorwaarden. Het kan dus wel.. We blijven er voor knokken dat het in Nederland ook mogelijk wordt.
Drie position papers vanuit verschillende invalshoeken
Op verzoek van de vaste Kamercommissie Economische Zaken verschijnen er drie position papers over zzp’ers en mededinging: mededingingsrecht, de economisch invalshoek en de arbeidsmarkt.
Collectief onderhandelen op de EU-Agenda
De problematiek van het collectief onderhandelen namens zzp’ers leeft breed in de creatieve sector in Europa. In september 2016 is er in het EU-parlement een conferentie van het gezamenlijke EU-project ‘Reaching Out To Atypical Workers’. Agnes Jongerius, vicevoorzitter van de Commissies Werkgelegenheid en Sociale Zaken van het Europees Parlement, host deze conferentie. De Kunstenbond heeft ook hier het collectief onderhandelen op de agenda gekregen.
SUCCES!! Motie aangenomen door Tweede Kamer
Op 28 juni 2016 is er een absolute doorbraak: in de Tweede Kamer wordt een motie aangenomen waarmee zzp’ers in de creatieve sector in Nederland de krachten kunnen bundelen tijdens onderhandelen. Dit is de uitkomst van jaren hard werken, lobbyen en dossier opbouwen. Het Ministerie van OCW draagt stakeholders in de sector op om met de ACM (NL mededingingsautoriteit) tot een voorstel te komen. Kunstenbond speelt hierin een actieve rol.
Overleg met Tweede Kamer
Kunstenbond (FNV KIEM) stuurt enkele motieteksten naar Tweede Kamerleden.
Expertmeeting met Tweede Kamerleden: zzp'er is geen Unilever
Kunstenbond (FNV KIEM) organiseert een expertmeeting waarbij Tweede Kamerleden zijn uitgenodigd. Op de agenda staan de zwakke onderhandelingspositie van zzp’ers (dr. L. Guibault), de mogelijkheden om te onderhandelen binnen het mededingingsrecht (prof. dr. S. de Vries) en voorbeelden uit andere EU-landen waar zzp’ers meer mogelijkheden hebben. Lees het verslag.
Situatie van veel werkenden in de culturele sector zorgelijk
In januari levert de Raad voor Cultuur samen met de SER en met bijdragen van de Kunstenbond (FNV KIEM) de arbeidsmarktverkenning af. De belangrijkste conclusies:
- Tussen 2009 en 2013 circa 20 duizend banen van werknemers verloren.
- In dezelfde periode bijna 18.000 zelfstandigen (+20,4%) bijgekomen.
- Aandeel werknemers met tijdelijk contract neemt toe, ook door financiële risico’s en projectmatige werkzaamheden.
- Toename in het aantal vrijwilligers en (onbetaalde) stagiairs
- Inkomen van werknemers en zelfstandigen in de sector laag en onregelmatig
- onderhandelingspositie zwak.
- Zorgen over afschaffing van de VAR en de beperking of afschaffing van de zelfstandigenaftrek.
- Behoefte aan (minimum) tariefafspraken; beperkingen in mededingingsrecht.
- Niet verzekerd tegen inkomensverlies als gevolg van ziekte en arbeidsongeschiktheid
- onvoldoende financiële ruimte voor het opbouwen van oudedagsvoorzieningen.
Rondetafelgesprekken
In vijf rondetafelgesprekken delen makers in de creatieve industrie en anderen hun praktijkervaringen.
Medewerkers van de Kunstenbond kaarten bij de Raad voor Cultuur de slechte onderhandelingspositie van zelfstandigen aan.
In de presentatie bij de Raad voor Cultuur is uitgebreid aandacht voor de noodzaak van collectief onderhandelen namens zelfstandigen en de belemmering in het mededingingsrecht. Hierdoor is het voor vakbonden/beroepsverenigingen moeilijk om de positie van de mensen in onze sector te ondersteunen en verbeteren. Presentaties van Caspar de Kiefte van de Kunstenbond (FNV KIEM) en prof. dr. P.B. Hugenholtz.
EU-panel discussie
Tijdens een workshop georganiseerd door de internationale federaties in de creatieve sector: FIA (acteurs), FIM (musici), UniMEI (media) en EFJ (journalisten) spreekt FNV KIEM (nu Kunstenbond) in Dublin in een EU-panel over onze rechtszaak, de ontwikkelingen en de EU-lobbystrategie.
Wetenschappelijk EU-onderzoek naar positie makers
De Europese Commissie publiceert onderzoek naar de positie van makers en uitvoerend kunstenaars. De conclusie is dat makers een relatief zwakke onderhandelingspositie hebben en dat verenigingen van makers een belangrijke rol kunnen hebben bij het versterken van hun positie. Aanbeveling is om een gunstige omgeving te creëren om die verenigingen te ondersteunen. De rechtszaak van de Kunstenbond (FNV KIEM) wordt met spanning gevolgd.
Onderzoekers bevelen aan om onderzoek te doen naar de grens van het publiek belang bij toepassing van het mededingingsrecht en de bescherming van sociaal/economisch ‘zwakke’ beroepsbeoefenaren in de sector. Ze verwijzen naar de Franse en Duitse wet die veel meer mogelijkheden bieden.
Aanpassing Auteurswet, een klein maar voorzichtig stapje in de goede richting
De Wet Auteurscontractenrecht wordt goedgekeurd door de Eerste Kamer. Deze wet kent een milde en ingewikkelde vorm van collectief onderhandelen over de auteursrechtelijke billijke en proportionele vergoeding.
Hoorzitting Tweede Kamer
FNV KIEM (nu Kunstenbond) informeert de Vaste Kamercommissie Cultuur van de Tweede Kamer tijdens een rondetafelbijeenkomst over de arbeidsmarkt in de creatieve en kunstensector. We pleiten voor versoepeling van het mededingingsrecht om collectief onderhandelen voor onze leden mogelijk te maken.
Bijdrage aan SER publicatie
FNV KIEM (nu Kunstenbond) werkt mee aan de interne SER-publicatie ‘Notitie Verkenningsgroep zzp’ers in de cultuursector’, waarin aandacht voor het grote percentage zzp’ers in de sector en het risico van de zwakke onderhandelingspositie van zzp’ers (behalve bij de toppers).
Lobby binnen Europees parlement
Overleg met de vicevoorzitter van de commissie Sociale Zaken van het Europees Parlement over de versterking van de positie van makers in de creatieve sector. Speciale aandacht voor collectief onderhandelen in de creatieve sector. Er is belangstelling voor de ontwikkelingen in Nederland (arbeidsmarktanalyse SER/Raad voor Cultuur eind 2015). Genoeg aanleiding om over dit onderwerp een EU-hoorzitting te organiseren.
Succes! FNV KIEM (nu Kunstenbond) wint zaak bij EU Hof
Het Europese Hof oordeelt dat collectieve prijsafspraken voor zelfstandigen mag als het gaat om schijnzelfstandigen: wanneer de persoon vergeleken met werknemers hetzelfde werk verricht en niet over meer zelfstandigheid en flexibiliteit beschikt (o.a. tijdschema, plaats en wijze van uitvoering). Ook al hebben we niet helemaal gekregen wat we wilden, het is een goed begin na zeven jaar procederen.
Subsidie voor sectorbreed EU-project voor zelfstandigen
De Europese Federaties UniMEI (media en kunsten), FIA (acteurs), FIM (musici) dienen samen met de EFJ (journalisten) een subsidieverzoek in voor een project gericht op het versterken van de positie van zelfstandigen ‘atypical workers’ in de creatieve sector.
Notitie arbeidsmarkt FNV KIEM (nu Kunstenbond) naar stakeholders
FNV KIEM (nu Kunstenbond) schrijft een notitie over de problemen op de arbeidsmarkt, het hoge percentage zzp’ers, de structureel zwakke onderhandelingspositie en het structureel lage inkomen in de sector. We verwijzen naar regelingen in de VS, Canada en Frankrijk waar uitzonderingen op het mededingingsrecht zijn gemaakt en we geven voorbeelden uit Engeland en Denemarken waar het maken van collectieve prijsafspraken voor zelfstandigen wel wordt toegestaan. De notitie is verstuurd naar het Ministerie Onderwijs Cultuur en Wetenschappen (OCW), het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), de Raad voor Cultuur, het Instituut voor Informatierecht (IViR) en later de Sociaal Economische Raad (SER).
Experimenteerruimte voor prijsafspraken
De SER en Raad voor Cultuur presenteren met de werkgevers en de Kunstenbond het advies Passie Gewaardeerd aan de commissie Cultuur van de Tweede Kamer. De SER/RvC-commissievoorzitter Evert Verhulp roept op om de sector experimenteerruimte te geven. Ook bij het ontwikkelen van Fair Practice Codes is het belangrijk dat prijsafspraken mogelijk zijn en de wetgeving moet die ruimte wel bieden. VVD-er Arno Rutte is het er volmondig mee eens dat kunstenaars een beroerde onderhandelingspositie hebben. Hij vraagt zich af: “Wat kunnen we nou echt doen om ervoor te zorgen dat wat er verdiend wordt in de sector ook in een redelijke portie terecht komt bij diegene die het maakt”.
Adviseur EU Hof geeft DAMD/FNV KIEM gelijk
De advocaat-generaal van het EU-Hof volgt FNV KIEM in zijn conclusie van de zaak die nu voorligt bij het EU-Hof. Als het aan hem ligt mogen vakbonden afspraken over minimumtarieven voor zzp’ers maken omdat daarmee de positie van werknemers wordt gewaarborgd. Dit voorkomt social dumping. In december 2014 volgt de uitspraak van het EU-Hof. Conclusies van de advocaat–generaal worden in de meeste gevallen overgenomen.
Raad voor Cultuur uit zorgen over onze arbeidsmarkt
De Raad voor Cultuur spreekt haar zorg uit over het toenemende aantal zzp’ers in de sector die een stijgende werkloosheid en onderbetaling verdoezelt.
Standpunt FNV KIEM (Kunstenbond) overgenomen door ILO
FNV KIEM informeert het ILO (internationale arbeidsorganisatie van de VN) tijdens een wereldwijde bijeenkomst in Genève over de rechtszaak tegen de Staat. In de uiteindelijke ‘point of consensus’ staat dat ‘overheden moeten zorgen dat mededingingswetgeving geen beletsel mag vormen voor de sociale dialoog in de media- en cultuursector. Dat die sociale dialoog ook collectief onderhandelen inhoudt’.
FNV KIEM (Kunstenbond) mag vragen stellen aan EU Hof
Arrest Hof Den Haag in het hoger beroep: het Hof honoreert het verzoek van FNV KIEM om vragen te stellen aan het Europese Hof van Justitie over de uitleg van het EU-Verdrag.
FNV KIEM (nu Kunstenbond) gaat in hoger beroep
FNV KIEM (nu Kunstenbond) gaat in hoger beroep.
FNV KIEM (nu Kunstenbond) verliest rechtszaak
Vonnis van de Rechtbank in de FNV KIEM zaak tegen de Staat. De vorderingen van FNV KIEM worden afgewezen. De Rechtbank vindt het visiedocument niet in strijd met het recht.
EU federaties publiceren statement
De verenigde internationale federaties FIA en FIM, waar ook FNV KIEM (nu Kunstenbond) lid van is, presenteren een gezamenlijk statement waar in staat waarom collectief onderhandelen in onze sector zo belangrijk is.
Rechtszaak tegen visiedocument Nederlandse Mededings Autoriteit (NMA)
In het visiedocument van de NMA staat dat zelfstandigen ‘ondernemingen’ zijn en dat adviezen of collectieve afspraken over tarieven dus in strijd zijn met het kartelverbod (mededingingsrecht).