Ben je zzp’er? Dan maak je je misschien zorgen over wat er in 2025 gaat gebeuren. De Belastingdienst gaat dan namelijk weer actief op schijnzelfstandigheid controleren én handhaven. Dat houdt in dat ze bij jouw opdrachtgevers na kunnen gaan of jij als zzp’er wel echt zelfstandig werkt, of dat er sprake is van een dienstverband. In dat laatste geval wordt gesproken van schijnzelfstandigheid en zou je eigenlijk een arbeidsovereenkomst moeten hebben bij je opdrachtgever. Per opdracht kan dit verschillend uitpakken. Het gemak om bij al je klanten op factuurbasis te werken gaat in veel gevallen dus verdwijnen.

Verlies van opdrachten

Als de belastingdienst constateert dat er sprake is van schijnzelfstandigheid moet er belasting worden afgedragen (het verschil tussen bruto en nettoloon) en heeft dat gevolgen voor de opdrachtgever, zoals naheffingen. Daardoor kan het zijn dat jouw opdrachtgever je niet meer als zelfstandige durft in te huren.

Er zijn dan drie mogelijke uitkomsten:

• Je krijgt een dienstverband aangeboden;
• De samenwerking wordt in zijn geheel stopgezet;
• De opdracht kan zo worden aangepast dat er wel sprake is van zelfstandig werken. Dit zal helaas lang niet altijd mogelijk zijn.

Wat nu?

Wil je blijven zzp-en, en ben je bang voor één van de bovengenoemde scenario’s? Dan is het zaak om te toetsen of jouw werkzaamheden gezien kunnen worden als zzp-werk. En om je werkpraktijk daar daadwerkelijk op in te blijven richten. Is het werk niet in te richten of uit te voeren als zzp’er, dan kun je het werk natuurlijk ook gewoon in dienst doen. Als je een enkele opdracht (noodgedwongen) in dienst doet, dan werk je gewoon deels als werknemer en blijf je deels zzp-er.

Maar hoe dan?

De belastingdienst heeft kaders opgesteld om te toetsen of werkafspraken en de uitvoering daarvan moeten worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst of juist niet. De belastingdienst kijkt naar alle feiten, omstandigheden en hoe die met elkaar samenhangen. Niet één punt geeft de doorslag, maar alles samen bepaalt de aard van de werkrelatie met je opdrachtgever.

Belangrijke uitspraken van rechters: de negen gezichtspunten

Sommige feiten en omstandigheden wijzen meer op een arbeidsovereenkomst, dus op werken in loondienst, andere meer op een opdrachtovereenkomst. Welke dit zijn, leggen we je hieronder uit.

De belastingdienst gebruikt negen gezichtspunten voor toetsing die afkomstig zijn uit de rechtspraak. Deze negen gezichtspunten geven een goede indicatie van waar de belastingdienst op let.

1. De aard en duur van de werkzaamheden; Wat is de reden voor inhuur? Is het een opdracht met een duidelijk begin en eind?
2. De manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald;
3. De mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever; Doe je regulier werk dat tot de kernactiviteiten van je opdrachtgever hoort, zoals acteren bij een theatergezelschap?
4. Wel of geen verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren; Is het mogelijk dat anders de opdracht van je overneemt zonder inmenging van je opdrachtgever?
5. De manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen; Viel er te onderhandelen, voelde het afspraken maken als gelijkwaardig aan je opdrachtgever?
6. De manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald;
7. De hoogte van de beloning; Had je invloed op de hoogte van je tarief?
8. De mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt;
9. De mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen, bijvoorbeeld: wat doet de opdrachtnemer om opdrachten en een goede naam te krijgen? Hoe behandelt de Belastingdienst de opdrachtnemer? Wat is het aantal opdrachtgevers en hoe lang werkt de opdrachtnemer meestal voor een opdrachtgever?

Om deze negen gezichtspunten toe te passen op jouw werkrelatie kun je gebruik maken van de Webmodule beoordeling arbeidsrelatie. Dit is een online vragenlijst waarin een onderling samenhangende toetsing wordt gemaakt waarmee je kunt zien of jouw werkrelatie wijst op een arbeidsovereenkomst of juist op werken als zelfstandige. Je moet je hiervoor verplaatsen in het perspectief van je opdrachtgever.

Wil je meer lezen over de negen gezichtspunten? In deze bijlage heeft de belastingdienst bij elk punt uitgewerkt welke elementen meer wijzen op loondienst en welke meer op ondernemerschap.

Hoe ondernemend ben je als zzp’er?

Ben je als zzp’er ondernemer voor de inkomstenbelasting? En voor de omzetbelasting? Als zzp’er kun je via de ondernemerscheck makkelijk en snel een indicatie krijgen van hoe de belastingdienst jou ziet. Je kunt de check ook goed gebruiken om te kijken wat meer werken in loondienst betekent voor jouw status als zzp’er. Doe de check hier.

Praat mee tijdens ons Koffie-uurtje op 29 november

Wil je jouw kijk op schijnzelfstandigheid met ons delen of heb je vragen aan de Kunstenbond? Schuif dan aan bij het online Koffie-uurtje op 29 november om 10:00.

Twijfel je over jouw situatie?

Of er sprake is van een dienstverband of zzp’en hangt telkens af van de context. Bijvoorbeeld: Geluidstechnicus bij een poppodium is regulier werk in dienst van het podium. Hetzelfde werk doen bij een musical op een school is specialistisch werk dat niet binnen de organisatie zelf aanwezig is. Een eenduidig antwoord is vaak dus niet direct te geven. Een goede inschatting kun je met bovenstaande informatie wel maken. In de praktijk zal er meer in loondienst moeten worden gewerkt. Twijfel je over jouw situatie? En over wat meer gaan werken in loondienst betekent voor jouw status als zzp’er? Neem dan contact op met onze juridische helpdesk.