Kunstenbond-belangenbehartiger Peter van den Bunder neemt je mee in een week waarin het erop aankwam voor de btw op cultuur. Wat doe je als lobbyist als de spanning oploopt, ministers zich stilhouden en de politiek wankelt? Je fietst, overlegt, appt en houdt het hoofd koel. Zo ging zijn week.

Maandag 14 april – De week van de waarheid

Spannende week: gaan ze die btw-verhoging nu echt terugdraaien? De dag begint met berichten in de gezamenlijk lobby-appgroep ‘Bondgenoten #geenhogerebtw.’ Zondag was er coalitieoverleg, de politieke podcast De stemming stelt dat de btw-deal rond is, maar bevestigt dit niet. Het AD bericht dat het kabinet nog op zoek is naar de benodigde 1,3 miljard euro om de btw-verhoging terug te draaien.

Zoals zo vaak is het niet één lobby waar je mee bezig bent. Deze week spelen ook het mediadebat (met hete hangijzers als de toekomst van de NTR en fair practice bij de publieke omroep), de atelier-enquête in Amsterdam en de follow-up van het zzp-debat.

Ik volg het mediadebat met een schuin oog live en op X. De Kamer wil niet dat NTR versnipperd wordt. Een motie om eerlijke betaling (fair pay) als bindende norm op te nemen gaat het niet halen, de motie vraagt ook om extra geld terwijl de meerderheid bezuinigen op de omroep. Dat wordt dus op zoek naar een nieuw haakje om fair pay te borgen. Een motie om bij de uitwerking van de plannen voor hervorming van het publieke bestel makers, vakbonden, vertegenwoordigers van kleine producenten en onafhankelijke producenten actief te betrekken en hun positie wettelijk te borgen haalt het wel.

Aan het eind van de dag nog een klein lichtpuntje: na drie keer uitstellen ligt er een nieuw voorstel voor een werkbezoek van de minister van Sociale Zaken. Onder voorbehoud, natuurlijk. Het is en blijft immers politiek Den Haag.

Dinsdag 15 april – Er is hoop

De dag begint met overleg van de Taskforce Culturele en Creatieve Sector. Hierin zitten we samen met collega-organisaties en brancheverenigingen. Samen bepalen we koers, wisselen we informatie uit, verdelen we taken. De overlegstructuur die we tijdens corona opbouwden, werkt nog altijd als ruggengraat van de cultuurlobby.

Vandaag overheerst de spanning in de btw-lobby appgroep. Op 16 april wil de coalitie eruit zijn. Aan het begin van de avond sijpelt het bericht door dat de btw-hobbel is genomen, maar over tal van andere onderwerpen is nog niets bekend. “Mooi mooi: nog net geen witte rook” app ik. De voorbereidingen voor een persreactie liggen per scenario klaar.

Het afgelopen jaar hebben we als lobbygroep btw alles uit de kast gehaald: brieven, gesprekken met politici, campagneacties, persaandacht We wilden geen kans onbenut laten: scherp zijn op het juiste moment, altijd op zoek naar drukpunten.

Lobbyen is zelden een rechte lijn. Het is een proces met een duidelijk doel, een grillig pad en een onzekere uitkomst. Gelukkig stonden steeds op het goede moment genoeg partijen voor een politieke meerderheid achter de plannen om de btw-verhoging terug te draaien.

Onze nieuwsbrief met de atelier-enquête is uitgezet, de eerste reacties komen binnen. Verder komt onrust over reorganisatieplannen van kunstacademie St. Joost op me af. Zo zien onderwijsbezuinigingen er concreet uit: veel flexibele contracten die niet worden verlengd.

Woensdag 16 april – Succes vieren, maar met beleid

Het nieuws begint te lekken. Ze zijn eruit. Mijn telefoon wordt mijn beste vriend en ergste vijand: ik refresh alle apps vaker dan me lief is. Politiek lijkt de wedstrijd gespeeld; dit voelt als het kantelpunt.

Rond het middaguur: een eerste, voorzichtige bevestiging van een prominent kamerlid. Uit zichzelf beginnen ze er niet over. De onderhandelaars venten hun succes uit voor de eigen achterban. De btw-verhoging, dat is een ‘moetje’, afgedwongen door de oppositie. Later: een niet-ontkennende reactie van de minister die over de voorjaarsnota gaat. Dat durven we te lezen als groen licht. De btw-verhoging voor cultuur is van de baan!

Een klein feestje op kantoor – maar voorzichtig. Want: wanneer claim je een succes? Te vroeg is riskant, te laat is zonde. In overleg met onze communicatie-collega’s zetten we met gepaste trots een positief bericht klaar. Dat het is gelukt!

De lobby heeft gewerkt. Samenwerken, afstemmen, geduld hebben: het loont. De felicitaties stromen binnen – van collega’s, partners, leden, andere makers. En terecht: dit hebben we samen gedaan.

Donderdag 17 april – Alert blijven en genieten

Vandaag moet de ministerraad het akkoord officieel beklinken. Dat doen ze: het besluit wordt genomen. Wat vooral telt: het is niet bij het voornemen om btw-verhoging met de voorjaarsnota terug te draaien gebleven. De toezegging is nu ook politiek geregeld, de dekking van het gat is gevonden en is structureel. De inkomstenbelasting gaat minder omlaag dan het kabinet eerst wilde. Morgen wordt de voorjaarsnota openbaar. Dan nog twee rondes voorjaarsnota (Tweede en Eerste Kamer) bij wet afhandelen, en dan is het écht een juridisch feit dat de verhoging is teruggedraaid.

De eerste berichten hoe de marathononderhandelingen zijn verlopen komen naar buiten. Vandaag is het lekker nagenieten. ’s Middags is er een spontaan georganiseerde borrel in Utrecht, ik kan er helaas niet bijzijn, Ronald (directeur Kunstenbond) wel. Op kantoor is er taart, heerlijk om samen van te genieten.

Goede Vrijdag, 18 april – Het ei is gelegd

De nota ligt op tafel, zwart op wit: geen btw-verhoging op cultuur. Nogmaals de blijdschap en de felicitaties onderling. Ik en anderen lezen de nota snel door: zitten er nog verassingen in? The devil is in the detail. Met de nota wordt ook zichtbaar waar de pijn zit. Veel uitstel en vooruitschuiven. En de kaasschaaf hanteren. Prijscompensatie wordt gehalveerd, dat betekent interen. Want terwijl de btw wordt teruggedraaid, worden er bijvoorbeeld in het onderwijs alweer nieuwe extra bezuinigingen aangekondigd. Voor gemeenten worden tekorten voor 2026 afgewend, daarna dreigt nog steeds een gat, wat ook consequenties heeft voor cultuur lokaal. Kranten koppen over hogere huren, minder geld naar zorg en een kortere ww. Als vakbond zijn we namelijk ook altijd bezig met het groter plaatje en eeFnon volgende uitdaging.

Afspraken voor komende week worden gepland, zoals een bezoekje aan de nieuwe cultuurwoordvoerder van de VVD, Eric van der Burg, en een gesprek met film en AV-producenten over onze zzp-brief aan de Tweede Kamer en organisatie van het werkbezoek van minister Eddy van Hijum.

Dus ja: laten we deze overwinning vieren. Maar ook vooruitkijken naar wat er nog komt. En dat doen we graag samen met jou.

Wil jij bijdragen aan onze lobby? Sluit je aan. Samen staan we sterker.